جستجوی امن اجباری؛ چگونه قابلیت SafeSearch باعث دردسر و محدودیت کاربران ایرانی شده است؟

به‌تازگی تغییراتی در اینترنت ایران ایجاد شده تا جست‌وجوی تمام کاربران ایران در حالت جست‌وجوی امن (SafeSearch) یا گوگل کودکان (googlekids.com) انجام شود. چنین اتفاقی ازطریق ربودن دامنه (‌DNS Hijacking) امکان‌پذیر است.

این مقاله ۲۳ تیر ۱۴۰۱ نوشته و ۱۶ آذر ۱۴۰۱ به‌روزرسانی شده است

این اولین بار نیست که شاهد DNS Hijacking هستیم اما به نظر می‌آید این محدودیت در بعضی از شرکت‌های سرویس‌دهنده‌ی اینترنت (ISP) به‌خصوص ایرانسل و آسیاتک و زیرمجموعه‌هایش در خود دامنه‌ی گوگل اعمال شده و کاربرانی که برای جست‌وجو به سایت گوگل مراجعه می‌کنند به دامنه‌‌های محدودشده می‌رسند. البته افرادی که از موتور جست‌وجوی بینگ استفاده می‌کنند نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

SafeSearch چیست؟

فهمیدن منطق پشت قابلیت SafeSearch کار سختی نیست. تنها کافی است به آن مانند موتور جست‌وجوی ایجادشده برای نوجوانان فکر کنید. محیطی نسبتاً امن که می‌توان افراد کم‌سن را در آن رها کرد و دیگر نگران محتواهای نامناسب نبود.

درواقع، SafeSearch تصاویر و محتوای غیراخلاقی را از نتایج جست‌وجو مسدود کرده و اطمینان حاصل می‌کند کودکان شما به چیز مشکوکی برخورد نکنند. علاوه‌براین، می‌توان آن را برای انواع مرورگرها، تبلت‌ها و دستگاه‌های تلفن همراه فعال کرد.

اینترنت پلتفرم آموزشی فوق‌العاده‌ای برای کودکان است، اما متأسفانه در آن تهدیدات آنلاین و محتوای نامناسبی وجود دارد که کودکان هرگز نباید درمعرض آن قرار گیرند. در کنار محافظت از کودکان دربرابر دنیای بیرون، امروزه والدین باید از آن‌ها دربرابر دنیای آنلاین نیز محافظت کنند.

در ادامه برخی از مزایای فعال بودن فیلتر وب برای کودکان ذکر شده است:

• جلوگیری از نمایش محتوای نامناسب
• امکان کنترل مستقل فعالیت‌های آنلاین فرزندان توسط والدین
• کاهش خطر ویروس‌های رایانه‌ای خاص
• محافظت از اطلاعات شخصی در دنیای آنلاین
• مسدود شدن اشتراک‌گذاری فایل‌ها و اپلیکیشن‌های بدون مجوز
• ارائه‌ی فهرستی از تمامی وب‌سایت‌های بازدیدشده به والدین

با تنظیم فیلترهای مناسب، والدین می‌توانند از کودکان دربرابر تهدیدات آنلاین محافظت کنند؛ اما همان‌طورکه بارها اشاره کردیم، SafeSearch برای امنیت «کودکان» است و فعال کردن آن به صورت اجباری برای همه‌ی کاربران امری غیرضروری و غیرمنطقی به نظر می‌رسد.

چگونه SafeSearch به امنیت آنلاین «کودکان» کمک می‌کند؟

گوگل محبوب‌ترین موتور جست‌وجوی تمام دوران محسوب می‌شود و بسیاری از کاربران آن را به‌عنوان موتور جست‌وجوی پیش‌فرض خود تنظیم کرده‌اند. هدف اصلی Google SafeSearch فیلتر کردن محتوای بزرگسالان است تا کودکان هنگام گشت‌و‌گذار آنلاین درمعرض آن قرار نگیرند.

موتورهای جست‌وجو گاهی اوقات می‌توانند محتوا یا تصاویر جنسی را با عبارات جست‌وجوی خاص به نمایش بگذارند، حتی اگر والدین بازدید از وب‌سایت‌های خاصی را مسدود کرده باشند. اینجا است که SafeSearch وارد عمل می‌شود و با فیلتر کردن محتوای نامناسب از نتایج جست‌وجو، به والدین کمک می‌کند.

آیا SafeSearch واقعاً ایمن است؟

SafeSearch از کلمات کلیدی برای فیلتر کردن نتایج جست‌وجو استفاده و از بارگیری صفحات وبی که دارای کلمات خاصی هستند، جلوگیری می‌کند. همچنین گزینه‌ای وجود دارد که کنترل کامل را به والدین می‌دهد تا فقط آن‌ها بتوانند تنظیمات را تغییر دهند.

اما مانند همه‌ی فیلترینگ‌ها، SafeSearch به‌طور صددرصد دقیق نیست. برخی محدودیت‌های DNS می‌تواند مانع از مسدود کردن محتوای ذخیره‌شده در مروگر توسط SafeSearch شود. برای جلوگیری از این اتفاق باید کش DNS خود را پاک کنید، اما به خاطر داشته باشید ممکن است ۲۴ ساعت طول بکشد تا ورودی‌های DNS شما به‌روزرسانی شوند.

چند محدودیت دیگر Google SafeSearch عبارت‌اند از:

• داشتن تنها دو تنظیم روشن و خاموش
• عدم توانایی در ایجاد فهرست سیاه یا سفید برای وب‌سایت‌های خاص
• عدم توانایی در تنظیم سطح حساسیت
• اتکا به کوکی‌ها

البته روش‌هایی برای برداشتن سیف سرچ نیز وجود دارد.

چطور متوجه شویم SafeSearch فعال است؟

برای اینکه متوجه شوید جست‌وجوی ایمن دستگاه شما فعال است یا خیر، به سایت google.com رفته و در آنجا عبارت «Safe Search» را جست‌وجو کنید. اگر قابلیت مذکور فعال باشد، در قسمت Your SafeSearch Settings تیک آبی مشاهده می‌کنید.

در انتهای مقاله روشی نیز برای غیرفعال کردن سیف سرچ آموزش داده می‌شود.

چه افرادی می‌توانند تنظیمات SafeSearch را عوض کنند؟

اگر به صفحه‌ی پشتیبانی گوگل سری بزنید، می‌توانید متوجه شوید چه افرادی اجازه دارند تنظیمات SafeSearch را دستکاری کنند. در صفحه‌ی مذکور نوشته شده است شما در صورت داشتن شرایط زیر می‌توانید تنظیمات را تغییر دهید:

• اگر حساب گوگل متعلق به خودتان است، می‌توانید جست‌وجوی ایمن را روشن یا خاموش کنید
• والدینی که از Family Link استفاده می‌کنند، توانایی مدیریت جست‌وجوی ایمن را دارند
• اگر به حساب Google Workspace for Education وارد شده‌اید و زیر ۱۸ سال دارید یا با مؤسسه‌ای در ارتباط هستید، سرپرست می‌تواند تنظیمات جست‌وجوی ایمن را مدیریت کند
• ادمین دستگاه یا ارائه‌دهندگان شبکه می‌توانند جست‌وجوی ایمن را قفل کنند تا همیشه روشن بماند

حال بسیاری از کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی گزارش داده‌اند که به صورت عادی و مطابق با دستورالعمل گوگل نمی‌توانند «جست‌وجوی ایمن» را غیرفعال کنند.

فعال شدن SafeSearch برای کاربران ایرانی چه پیامدهایی دارد؟

همان‌طورکه اشاره شد، SafeSearch به منظور ایمن کردن محیط اینترنت برای «افراد کم‌سن» فعال‌سازی می‌شود. درنتیجه، فعال بودن آن برای تمامی سنین امری غیرمعقول به نظر نمی‌رسد. اکنون که جست‌وجوی ایمن برای بعضی از کاربران ایرانی به صورت پیش‌‌فرض فعال شده است، آن‌ها تنها می‌توانند به محتواهای محدودی دسترسی داشته باشند.

فعال بودن جست‌وجوی ایمن برای اکثر کاربران بدان معنا است که به‌طور پیش‌فرض همه را کودک فرض کنیم و حق انتخابی به آن‌ها ندهیم. علاوه‌براین، قابلیت مذکور دقیق نیست و می‌تواند محدودیت‌های دیگری را نیز ایجاد کند.

یکی از مطالبی که کاربران شبکه‌های اجتماعی به آن به‌عنوان پیامد فعال‌شدن اجباری SafeSearch اشاره کرده بودند، کاهش احتمالی بازدید برخی از وب‌سایت‌های پزشکی و خدمات درمانی است. البته این مسئله هنوز مورد تأیید قرار نگرفته اما دور از ذهن هم نیست. زیرا همان‌طورکه گفته شد SafeSearch دقیق نیست و نمی‌تواند بین نتایج مناسب و نامناسب تفاوت زیادی قائل شود.

حتی بعضی از کاربران توییتر بر این باورند که فعال‌سازی اجباری جست‌وجوی ایمن باعث حذف شدن بسیاری از کسب‌وکارها در حوزه‌ی پزشکی، سلامت، روانشناسی، فروشگاهی و… از نتایج و آسیب رسیدن شدید به آن‌ها می‌شود.

چگونه SafeSearch را غیرفعال کنیم؟

حال که بعضی کاربران ایرانی اختیار تغییر حالت «جست‌وجوی ایمن» را از دست داده‌اند، آیا می‌توانند این محدودیت را کنار بزنند؟ خوشبختانه، روشی برای غیرفعال کردن سیف سرچ وجود دارد که تنها با انجام چند گام می‌توان بدون محدودیت از بزرگ‌ترین موتور جست‌وجوی جهان استفاده کرد.

برای برداشتن سیف سرچ اجباری مراحل زیر را طی کنید:

• وارد صفحه‌ی مرورگر کروم شوید و روی سه‌نقطه‌ی بالا سمت راست کلیک کنید. سپس وارد بخش تنظیمات (Settings) شوید.

• در فهرست بازشده، روی گزینه‌ی حریم خصوصی و امنیت (Privacy and security) کلیک کنید.

• در این قسمت روی گزینه‌ی Security کلیک کنید.

• اکنون گزینه‌ی Use secure DNS را انتخاب کنید.

• از فهرست موجود، انتخاب ارائه‌دهنده دیگر (Choose another provider) را انتخاب کنید.

• در نهایت، از میان گزینه‌های موجود «Open DNS» یا «(Cloudflare (1.1.1.1» را انتخاب کنید تا فرایند غیرفعال کردن سیف سرچ به پایان رسیده و محدودیت جست‌وجو برداشته شود.

توجه: برای غیرفعال کردن سیف سرچ در گوشی هوشمند اندرویدی نیز می‌توانید همین مراحل را طی کنید.

امیدواریم روشی که برای غیرفعال کردن سیف سرچ به شما آموزش دادیم برایتان مفید بوده باشد.

****

در نهایت،‌ اگر ترفندی برای برداشتن سیف سرچ اجباری می‌دانید، لطفا آن را در بخش نظرات با ما و دیگر همراهان newslan در میان بگذارید.