تهران در لبه بحران؛ چطور ایران به خشک‌ترین تابستان نیم‌قرن اخیر رسید؟
تهران در لبه بحران؛ چطور ایران به خشک‌ترین تابستان نیم‌قرن اخیر رسید؟
سدها چطور ته کشیدند؟
سرعت ته کشیدن آب آن‌قدر زیاد است که به‌زودی احتمالا بقیه سدهای تهران هم به رنگ قرمز خواهند درآمد. در این صورت چه باید کرد؟ «باید برای آمادگی حول چهار محور اقدام کنیم: اول باید سراغ افزایش تولید آب برویم. مثلا به دنبال ایجاد مخازن و چاه‌های جدید باشیم، تصفیه‌خانه‌هایی برای استفاده مجدد از آب تاسیس و از آب پساب استاندارد برای کشاورزی استفاده کنیم. محور دوم باید اصلاح الگوی مصرف مردم و تعویض کنتورهای خراب باشد.»
بر اساس آخرین گزارش وزارت نیرو تا بیست‌ویکم تیر ماه ۱۳ سد کشور عملا از دست رفته‌اند
به گفته فهمی، در شبکه آبی ۳۰ درصد هدررفت آب داریم که ناشی از فرسودگی شبکه‌ها و خطوط انتقال آب شرب بوده و برای حل این مشکل باید بازسازی شوند. به همین دلیل هم او راه سوم را کاهش هدررفت آب می‌داند. «راه چهارم هم روش‌های پدافندی مانند توزیع آب بسته‌بندی، تانکرهای آبرسانی، ایجاد آب‌های کشاورزی و جیره‌بندی آب سدهاست.»
به نظر می‌رسد که شرکت آب و فاضلاب تهران از هفته قبل حداقل برای این مرحله در حالت آماده‌باش بوده است. ابتدا در برخی مناطق آب را به شکل تانکری در شهر توزیع کرد. سپس به دلیل آلوده بودن این روش تصمیم به این گرفت که آب آشامیدنی را در بسته‌های غیر قابل فروش پلاستیکی آماده کند. البته این شرکت بارها اعلام کرد که این بسته‌ها توزیع نشده و برای شرایط اضطراری تهیه شده‌اند. جست‌و‌جوی نیوزلن نشان می‌دهد که از سه سال قبل آبفا از روش توزیع بسته‌های پلاستیکی آب در چهارمحال‌وبختیاری یا اردبیل استفاده کرده بود.
دولت ادبیات تهدیدآمیز را کنار بگذارد
استراتژی دولت تا به اینجا در نسبت با کم‌آبی چه بوده است؟ مسعود پزشکیان دولت خود را میراث‌دار ناترازی آب اعلام کرده و گفته اگر به همین منوال پیش برویم اصلا نخواهیم توانست برای تهران آب [تهیه] کنیم.
دیگر واکنش‌های اعضای دولت هم به‌صورت ضمنی خطاب به مردم بوده. تاکید هدایت فهمی این است که انگشت اتهام را نباید سمت مردم گرفت و آن‌ها را متهم کرد. حرف او این است که دولت باید بهای بیشتری در مشاکت بدهد:
دولت هم می‌تواند با در اختیار قرار دادن وسایل کاهنده مصرف آب، مثل سر شیر یا وسایلی دیگر به شکل رایگان یا قسطی به تغییر الگوی مصرف در قالب مسئولیت‌های اجتماعی کمک کند؛ اما حاکمیت با ادبیات تهدیدآمیز حتی می‌گوید که مردم را نقره‌داغ هم خواهد کرد.
– هدایت فهمی، پژوهشگر و مدیر سابق دفتر منابع آب وزارت نیرو
قطعی برق منظم، قطعی آب نامنظم و بدون برنامه
اگرچه به لحاظ سیاسی کم‌آبی تهران می‌تواند تبعات زیادی داشته باشد اما این موضوع بحران‌های زیادی در شهرهای دیگر هم ایجاد کرده که به دلیل فاصله با مرکز کمتر دیده شده است.
- آبادان: در روزهای گذشته آبادان بارها در جمع ۱۰ شهر داغ دنیا قرار گرفته و زندگی ساکنانش را با اختلال بزرگی روبه‌رو کرده است. از شهر که فاصله بگیریم برق که هیچ آب هم قطع است و تانکرهای توزیع آبفا در محلات دیده می‌شوند.
- بوشهر: قطعی برق این روزها با دمای هوای ۴۹ درجه سانتی‌گراد در بوشهر هم مثل همه شهرها یک روتین روزمره است اما قطعی آب چطور؟ یک شهروند بوشهری به نیوزلن می‌گوید: «معمولا یک یا دو روز در میان فقط چند ساعت آب شهری با فشار خوب داریم که می‌توانیم مخزن را پر کنیم. بقیه‌ی وقت‌ها یا فشار آب خیلی کم است یا قطع شده.»
- آذربایجان غربی: ماجرا برای آن‌ها نه فقط آب شهری بلکه پیوندهای عاطفی با آب دریاچه ارومیه است. مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی اخیرا گفته بود که بخش شمالی دریاچه همین روزهاست که دیگر از بین برود. به گفته او در بخش شمالی دریاچه ارومیه فقط لایه‌ای به ضخامت ۴ یا ۵ سانتی‌متر آب وجود دارد که در واقع می‌توان گفت دیگر آبی وجود ندارد. از دریاچه که فاصله می‌گیریم و به شهر می‌رسیم در خود ارومیه هم هر دو روز یک بار برق قطع می‌شود. قطعی آب برای برخی از شهروندان روزانه است و محدودیت زمانی ندارد. گاهی دو و گاهی پنج ساعت.
- تبریز: یک شهروند تبریزی به نیوزلن می‌گوید: «همین دو روز قبل برقمون سه بار قطع شد. یه بار ۲ ساعت صبح، ۲ ساعت ظهر، و یه ساعت و نیم‌ساعت هم شب. بقیه روزها در طول شبانه‌روز یک بار ۲ ساعت برق میره. در مورد آب هم صبح‌ها تقریبا اوکیه آب داریم ولی یک در میان بعضی شب‌ها یا دو سه شب یه بار آبمون قطع میشه از ساعت ۹ شب تا مثلا ۴ صبح.»
- اصفهان: از آخرین تنش آبی در خارج از پایتخت چهار ماه می‌گذرد. از زمانی که کشاورزان اصفهان در روزهای فروردین خطوط انتقال آب به یزد را شکستند و باعث قطع جریان آب از اصفهان به این استان شدند. حالا تنش آبی از حاشیه به مرکز آمده و از مزارع به خانه‌ها. شاید قطعی برق طبق برنامه‌ریزی از پیش تعیین شده تبدیل به روتین شده باشد اما به نظر می‌رسد هنوز نظم مشخصی برای قطعی آب وجود ندارد. گاهی آب قطع می‌شود و گاه قطعی برق، پمپ را از کار می‌اندازد و فشار آب کاهش می‌یابد.
- فارس: در استان فارس هم گزارش‌های متعددی از قطعی برق وجود دارد. قطعی‌هایی ۲ تا ۲.۵ ساعته که با افت فشار آب همراه است.
- اهواز: در دمای ۵۰ درجه، قطعی برق به سختی قابل تحمل بود که آب هم به آن اضافه شد. یک شهروند اهوازی به نیوزلن می‌گوید: «الان تقریبا یک ماه است که فقط نصف‌شب‌ها آب داریم. پیگیری هم کردیم و گفتند باید مخزن بذاریم.»
در این دو روز به دنبال اطلاعیه آبفا آب در بیرجند، زنجان، مناطقی از البرز و ۱۶ مرکز استان دیگر هم قطع شده است. بحرانی نشان داد فقط نتیجه یک تابستان کم‌بارش یا چند ماه گرمای شدید نیست و سال‌ها غفلت از توسعه پایدار، مدیریت منسجم منابع و اصلاح الگوهای مصرف آن را رقم زده است.
منبع : زومیت
