مورچه‌ها چگونه به همه جا، حتی ساختمان‌های بلند نفوذ می‌کنند؟

یکی از عوامل اصلی موفقیت مورچه‌ها، زندگی اجتماعی بسیار سازمان‌یافته‌ی آن‌هاست. در یک کلونی، برخی از مورچه‌ها (ملکه‌های ماده و نرهای بارور) وظیفه تولیدمثل را دارند، در حالی که سایرین (مورچه‌های کارگر) مسئول مراقبت از نوزادان، تمیزکردن لانه و جست‌وجوی غذا هستند. نکته جالب این است که تمام مورچه‌های کارگر، ماده هستند.

مورچه‌ها رهبر ندارند؛ بلکه کلونی آن‌ها نمونه‌ای از رفتار جمعی و هوش گروهی است که در آن هر مورچه با پیروی از قوانین ساده، به‌صورت گروهی وظایف پیچیده‌ای را انجام می‌دهد. همان‌طور که نورون‌های واحد داخل مغز شما نمی‌توانند آهنگ بسازند، فوتبال بازی کنند یا مقاله بخوانند، مغز به‌صورت یک کل می‌تواند به تمام این اهداف برسد. کلونی مورچه‌های همکار می‌توانند رفتارهای پیچیده‌ای مثل موارد زیر را انجام دهند:

• مسیرهای ارتباطی کارآمد ایجاد کنند.
• با بدن خود پل‌های زنده بسازند.
• گونه‌هایی از قارچ‌ها و شته‌ها را پرورش دهند.

مورچه‌ها حتی در برخی وظایف مشارکتی عملکرد بهتری نسبت به انسان‌ها دارند. ماهیت اجتماعی قوی مورچه‌ها بخش بزرگی از موفقیت آن‌ها را تشکیل می‌دهد، به همین دلیل به‌راحتی می‌توانند به خانه‌های ما راه پیدا کنند.

هر کلونی شامل هزاران کارگر جسور است که بسیاری از آن‌ها دائماً به دنبال منابع غذایی جدید می‌گردند. اگر حتی یک مورچه منبع ارزشمندی را در خانه شما پیدا کند، می‌تواند به‌سرعت این اطلاعات را با هم‌لانه‌ای‌های خود به اشتراک بگذارد.

گونه‌های مختلف مورچه از روش‌های متفاوتی برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند، اما آن‌هایی که بیشتر به خانه‌های ما هجوم می‌آورند معمولاً روش «ردپای فرومون» را به کار می‌برند.

زمانی که یک مورچه منبع غذایی پیدا می‌کند، در مسیر بازگشت به لانه، قطرات کوچکی از فرومون برجای می‌گذارد؛ این رد مسیر دیگر مورچه‌ها را مستقیماً از لانه به سمت منبع غذا هدایت می‌کند. این سیستم ارتباطی بسیار کارآمد باعث می‌شود که تنها یک مورچه بتواند هزاران هم‌لانه‌ای خود را به‌سرعت به سمت هر منبع غذایی که پیدا کرده است، جذب کند.

مورچه‌ها همچنین ممکن است برای یافتن آب به‌ویژه در هوای گرم وارد خانه شوند. برخی گونه‌ها ترجیح می‌دهند لانه‌های خود را در محیط‌های مرطوب بسازند که می‌تواند توضیح دهد چرا اغلب در حمام‌ها یافت می‌شوند.

از سوی دیگر، باران‌های شدید می‌توانند لانه‌های مورچه‌ها را غرق کنند و کلونی‌ها را وادار کنند که به دنبال زمین خشک‌تری بگردند و این جستجو گاهی آن‌ها را مستقیماً به داخل خانه‌های ما می‌کشاند.