بهترین خنک کننده برای CPU؛ چطور مناسب‌ترین کولر پردازنده را انتخاب کنیم؟

البته این تفاوت‌ها فقط به شکل و ابعاد سوکت محدود نمی‌شوند؛ محل قرارگیری پیچ‌ها و مکانیزم نصب کولر نیز تغییر می‌کند. به‌همین‌دلیل، خنک کننده پردازنده AMD که برای سوکت AM4 طراحی شده باشد، به‌طور مستقیم روی سوکت LGA 1700 قابل نصب نخواهد بود. اگر کولر دقیقاً متناسب با سوکت انتخاب نشود، یا امکان نصب وجود نخواهد داشت یا اینکه کولر به‌درستی روی سطح پردازنده نمی‌نشیند و در نتیجه انتقال حرارت به‌شکل مؤثر انجام نمی‌شود.

سازندگان برای رفع این مشکل، اغلب کولرها را همراه با کیت نصب چندگانه عرضه می‌کنند. این کیت‌ها شامل براکت‌ها و پایه‌هایی هستند که با انواع سوکت‌های رایج سازگارند و به کاربر اجازه می‌دهند یک کولر واحد را روی چندین پلتفرم متفاوت نصب کند. البته پردازنده‌های خاصی مانند سری Threadripper از AMD که به سوکت TR4 مجهز هستند، به دلیل ابعاد بزرگ‌تر، تنها با خنک‌کننده پردازنده AMD مخصوص خود سازگارند.

به همین دلیل، بررسی دقیق لیست سوکت‌های پشتیبانی‌شده توسط کولر پیش از خرید اهمیت زیادی دارد. تقریباً همه‌ی سازندگان در مشخصات فنی محصول خود این موضوع را ذکر می‌کنند تا کاربران بتوانند مطمئن شوند کولر انتخابی، علاوه‌بر کیس و فضای داخلی، با پردازنده و مادربرد آن‌ها نیز سازگاری کامل دارد؛ چه برای انتخاب خنک‌کننده پردازنده Intel و چه برای خرید خنک‌کننده پردازنده AMD.

علاوه‌بر سازگاری با سوکت، باید مطمئن شوید کولر از نظر ابعاد هم در کیس شما جا می‌گیرد. در کولرهای بادی معمولاً ارتفاع هیت‌سینک محدودیت ایجاد می‌کند و ممکن است با درِ کیس یا ماژول‌های رم بلند تداخل داشته باشد. در کولرهای آبی (AIO) فضای لازم برای نصب رادیاتور اهمیت دارد؛ چراکه رادیاتورها در اندازه‌های مختلف عرضه می‌شوند و کیس باید جایگاه مناسب در بالا، جلو یا پشت خود داشته باشد. در نهایت، کولرهای کاستوم لوپ که شامل رادیاتور، پمپ و مخزن هستند، به فضای بیشتری نیاز دارند و معمولاً تنها در کیس‌های بزرگ و حرفه‌ای نصب می‌شوند.

توان طراحی حرارتی (TDP) پردازنده یکی از مهم‌ترین معیارهای انتخاب و خرید کولر پردازنده است. کولر باید دست‌کم همان TDP پردازنده یا بیشتر از آن را پوشش دهد. هرچه ظرفیت دفع حرارت کولر بالاتر باشد، پردازنده در دمای پایین‌تری کار می‌کند و فن‌ها برای خنک‌سازی فشار کمتری تحمل می‌کنند؛ نتیجه هم عملکرد پایدارتر و نویز کمتر سیستم خواهد بود.

اگر قصد دارید پردازنده را اورکلاک کنید، باید کولری را انتخاب کنید که توان خنک‌کنندگی آن از TDP پردازنده فراتر برود. این موضوع برای کسانی که اورکلاک انجام می‌دهند حیاتی است، زیرا توان مصرفی و حرارت تولیدی پردازنده در این حالت می‌تواند ۲۰ تا ۵۰ درصد یا بیشتر از TDP استاندارد افزایش یابد و کولر معمولی دیگر قادر به کنترل دما نباشد. برای برآورد دقیق میزان افزایش توان مصرفی و حرارت واقعی، می‌توانید به تست‌های مستقل و بنچمارک‌های پردازنده رجوع کنید یا از نرم‌افزارهای مانیتورینگ مصرف برق و دمای پردازنده استفاده کنید تا بدانید پردازنده در فرکانس‌ها و ولتاژهای مختلف چه مقدار حرارت تولید می‌کند.

فن‌ها نقش مهمی در خنک‌کنندگی کولر دارند و عملکرد آنها به سه عامل اصلی بستگی دارد:

سرعت چرخش فن مشخص می‌کند که پره‌ها در هر دقیقه چند بار می‌چرخند و مستقیماً روی توان خنک‌کنندگی و صدای فن تأثیر دارد. سرعت پایین‌تر باعث تولید نویز کمتر می‌شود، اما جریان هوا کاهش پیدا می‌کند و خنک‌کنندگی محدود خواهد شد. در مقابل، سرعت بالاتر فن می‌تواند هوای بیشتری را جابه‌جا کند و حرارت پردازنده را سریع‌تر دفع کند، اما در عوض نویز سیستم نیز افزایش پیدا می‌کند. بازه سرعت استاندارد فن‌های مناسب کولر پردازنده معمولاً بین ۸۰۰ تا ۲۰۰۰ دور در دقیقه است که تعادل خوبی بین صدا و عملکرد ایجاد می‌کند.

CFM یا فوت مکعب بر دقیقه نشان‌دهنده حجم هوایی است که فن پردازنده در هر دقیقه جابه‌جا می‌کند. این فاکتور اهمیت ویژه‌ای برای دفع حرارت دارد، زیرا جریان هوای بیشتر باعث می‌شود حرارت از هیت‌سینک یا رادیاتور سریع‌تر خارج شود. برای کولرهای پردازنده، بین ۶۰ تا ۸۰ فوت مکعب بر دقیقه معمولاً کافی است و بالاتر از این مقدار بیشتر مناسب سیستم‌های اورکلاک یا کیس‌های بزرگ با تهویه محدود است.

• فشار استاتیک (mmH₂O)

فشار استاتیک توانایی فن را برای هل دادن هوا از مسیرهای محدود و پره‌های متراکم نشان می‌دهد. این پارامتر در کولرهای بادی با هیت‌سینک فشرده یا رادیاتورهای آبی اهمیت دارد، زیرا هوا باید از بین پره‌ها عبور کند و فن با فشار بالاتر بهتر می‌تواند جریان هوا را از این مسیرها عبور دهد. فشار استاتیک مناسب معمولاً بین ۱٫۵ تا ۳ mmH₂O است و تأثیر مستقیمی بر توان خنک‌کنندگی و کارایی کولر دارد.

میزان نویز فن‌ها و پمپ کولر (در سیستم‌های آبی) یکی از فاکتورهای مهم انتخاب و خرید کولر پردازنده است. حتی اگر کولر عملکرد خنک‌کنندگی بالایی داشته باشد، فن‌های پر سر و صدا می‌توانند تجربه‌ی کاربری را تحت تأثیر منفی قرار دهند. به همین دلیل، انتخاب فن‌ و کولرهایی که تعادل خوبی بین توان خنک‌کنندگی و صدای پایین داشته باشند، برای کاربرانی که به سیستم بی‌صدا اهمیت می‌دهند ضروری خواهد بود. در این زمینه، کولرهایی مانند DeepCool Assassin IV به‌عنوان بهترین خنک‌کننده CPU بی‌صدا شناخته می‌شود که در کنار کارایی بالا، نویز بسیار کمی نیز تولید می‌کنند.

کیفیت ساخت کولر پردازنده یکی از مهم‌ترین عواملی است که روی کارایی و طول عمر آن اثر می‌گذارد. وجود هیت‌پایپ یا همان لوله‌های حرارتی با تعداد و قطر مناسب به انتقال سریع گرما از پردازنده کمک می‌کند و در این میان، مدل‌های مسی با روکش نیکل بهترین توازن بین دوام و بازدهی را ارائه می‌دهند. پره‌های سبک و بهینه باعث جریان بهتر هوا و دفع سریع‌تر گرما می‌شوند، و پایه‌ی صاف و صیقلی تماس کاملی با پردازنده ایجاد می‌کند تا گرما به‌طور مؤثر منتقل شود. ترکیب این دو عامل دمای پردازنده را پایین نگه می‌دارد و کارایی کولر را افزایش می‌دهد.

در ادامه به معرفی بهترین کولرهای پردازنده خواهیم پرداخت.