آیا نئاندرتال‌ها باورهای دینی داشتند؟
آیا نئاندرتال‌ها باورهای دینی داشتند؟
کارشناسان نظرات متفاوتی دارند و بخشی از این اختلاف نظر به این بستگی دارد که «دین» چگونه تعریف شود.
شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد نئاندرتال‌ها مردگان خود را دفن می‌کردند، جمجمه‌های حیوانات را جمع‌آوری می‌کردند و گاهی دست به رفتارهای آیینی مانند آدم‌خواری می‌زدند
تعاریف دین متفاوت است، اما اغلب شامل باور به موجودات ماورایی، مانند خدایان، و انجام آیین‌های سازمان‌یافته برای ارتباط با آن‌ها می‌شود. اما آیا نئاندرتال‌ها چنین باروهایی داشتند؟
پاتریک مک‌نامارا، استاد علوم اعصاب در دانشکده پزشکی دانشگاه بوستون، که تحقیقات گسترده‌ای درباره تکامل مغز انسان و علوم اعصاب دین انجام داده است، در ایمیلی به لایوساینس نوشت: «اگر منظور از دین انجام آیین‌هایی است که با موجودات ماورایی مرتبط باشد، بله، من معتقدم نئاندرتال‌ها دین داشته‌اند. باورها و رفتارهای دینی آن‌ها احتمالاً بسیار شبیه شمنیسم بوده است.»
شمنیسم نوعی باور و آیین باستانی است که در آن شمن‌ها یا رهبران روحانی با جهان ماورایی ارتباط برقرار می‌کنند تا به بیماران کمک کنند، آینده را پیش‌بینی کنند یا مردم را هدایت کنند. این تجربه‌ها معمولاً شامل تغییر حالت‌های ذهنی، رؤیاها، و مراسم آیینی است.
پاتریک مک‌نامارا توضیح می‌دهد، شواهد زیادی نشان می‌دهد نئاندرتال‌ها برخی رفتارهای آیینی داشته‌اند. به گفته او، آن‌ها گاهی دست به آدم‌خواری آیینی می‌زدند و مردگان خود را دفن می‌کردند. همچنین همانند شمن‌ها در غارهای عمیق حرکت می‌کردند و جمجمه‌ها را به شکل دایره‌ای یا به صورت مرتب‌شده کنار هم قرار می‌دادند تا محلی برای انجام مراسم آیینی بسازند.
توانایی‌های شناختی نئاندرتال‌ها برای داشتن دین پیچیده مشابه انسان‌های مدرن کافی نبوده است
بنا به باور مک‌نامارا، نئاندرتال‌ها نوعی مراسم آیینی معروف به «مراسم خرس» را برگزار می‌کردند و خرس را به عنوان موجودی مقدس و الهی می‌پرستیدند. او افزود که شواهد باستان‌شناسی از چندین مکان مرتبط با نئاندرتال‌ها نشان می‌دهد در برخی غارها جمجمه‌های خرس‌ها به شکل مرتب و سازمان‌یافته چیده شده‌اند و به عنوان مکانی برای انجام مناسک آیینی مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
از سوی دیگر، برخی پژوهشگران معتقدند که اگرچه نئاندرتال‌ها ممکن است تجربه‌هایی شبیه به تجربه‌های دینی داشته باشند، این تجربه‌ها با باورها و آیین‌های دینی انسان‌های مدرن تفاوت داشته است. رابین دانبار، استاد بازنشسته روان‌شناسی تکاملی در دانشگاه آکسفورد، در ایمیلی به لایوساینس نوشت: «فکر نمی‌کنم نئاندرتال‌ها همچون ما باورهای دینی داشتند.»
دانبار بر این باور است که توانایی نئاندرتال‌ها در ذهن‌خوانی، یعنی درک احساسات خود و دیگران، احتمالاً به حدی پیشرفته نبوده که بتوانند دینی پیچیده با مجموعه‌ای از باورها و الهیات مشابه انسان‌های مدرن بسازند. با این حال، او معتقد است که نئاندرتال‌ها احتمالاً تجربه‌های دینی ساده‌ای شاید به شکل «تجربه‌های رمزآلود و جادویی و حس عمیق درگیر شدن با محیط» داشته‌اند.
منبع : زومیت
