کشف احتمالی شهابسنگ توسط مریخنورد استقامت
کشف احتمالی شهابسنگ توسط مریخنورد استقامت
مریخنورد «استقامت» (Perseverance) ناسا که در حال بررسی دهانه «جزرو» (Jezero Crater) است، به پدیدهای برخورد کرده که منشأ آن بومی مریخ نیست. بر اساس شواهد اولیه، این جرم یک شهابسنگ است که در گذشته با سطح سیاره سرخ برخورد کرده است.
هرچند در مأموریتهای پیشین نیز شهابسنگهایی در مریخ شناسایی شدهاند، اما این نخستین بار است که مریخنورد Perseverance در جریان مأموریت خود برای جستوجوی نشانههای حیات، به چنین کشفی دست پیدا میکند؛ هرچند پژوهشهای اخیر نشان میدهد احتمال وجود حیات در مریخ ممکن است کمتر از برآوردهای اولیه باشد.
به گزارش نیوزلن و به نقل از BGR، پرسویرنس از زمان فرود خود در فوریهٔ سال ۲۰۲۱ میلادی بهطور مستمر در حال کاوش سطح مریخ بوده و تاکنون ۳۰ نمونه از مجموع ۳۸ نمونه برنامهریزیشده را جمعآوری کرده است. با توجه به این میزان کاوش، عدم شناسایی حتی یک شهابسنگ در دهانه جزرو تا پیش از این، موضوعی قابلتأمل برای دانشمندان بهشمار میرفت و از همین رو، کشف اخیر اهمیت ویژهای دارد.
اگرچه هنوز بررسیها برای تأیید قطعی ماهیت این جرم ادامه دارد، اما دادههای حاصل از تصویربرداری و اسکنهای اولیه با ویژگیهای شناختهشده شهابسنگها همخوانی دارد. این کشف از آن جهت حائز اهمیت است که شناسایی و تحلیل شهابسنگهایی که به سطح مریخ برخورد کردهاند، میتواند به درک بهتر از ساختار سیاره، تاریخچه آن و نحوه رفتار اجرام آسمانی در محیط مریخ کمک کند.
جزئیات کشف شهابسنگ توسط پرسویرنس
مریخنورد پرسویرنس در سالهای اخیر دستاوردهای علمی قابلتوجهی داشته است؛ از جمله ثبت تصاویر پانورامای چشمگیر از سطح مریخ. با این حال، در جریان بررسیهای میدانی در دهانه جزرو، این مریخنورد به سنگی برخورد کرد که از نظر ظاهری با سنگهای اطراف تفاوت محسوسی داشت. این سنگ که قطری در حدود ۲٫۵ فوت داشت، به دلیل ویژگیهای غیرمعمول خود مورد توجه تیم علمی قرار گرفت و «فیپساکسلا» نامگذاری شد. بر همین اساس، تصمیم گرفته شد بررسیهای دقیقتری برای تعیین ماهیت آن انجام شود.
پرسویرنس برای تحلیل ترکیب این سنگ از بخش لیزری ابزار «سوپرکم» (SuperCam) استفاده کرد. نتایج بهدستآمده نشان داد که فیپساکسلا دارای مقادیر بالایی از نیکل و آهن است؛ ترکیبی که بهطور معمول در شهابسنگهای منشأگرفته از سیارکها مشاهده میشود. این دادهها به دانشمندان نشان داد که این سنگ به احتمال زیاد منشأ مریخی ندارد و از نقطهای دیگر در منظومه شمسی به سطح مریخ رسیده است.
نکته جالب توجه آن است که این شهابسنگ در سپتامبر ۲۰۲۵ شناسایی شده بود، اما بهدلیل تعطیلی دولت ایالات متحده و توقف بخشی از فعالیتهای ناسا، اطلاعرسانی رسمی درباره آن تا نوامبر به تعویق افتاد. این نخستین بار نیست که شهابسنگهایی در مریخ کشف میشوند؛ مریخنورد «کنجکاوی» (Curiosity) در سال ۲۰۲۳ شهابسنگی موسوم به «کاکائو» و پیش از آن در سال ۲۰۱۴ شهابسنگی به نام «لبنان» را شناسایی کرده بود. با این حال، اکنون پرسویرنس نیز به فهرست مأموریتهایی پیوسته است که موفق به کشف شهابسنگ در سیاره سرخ شدهاند.
چرا شناسایی شهابسنگها در مریخ اهمیت دارد؟
کشف شهابسنگها در مریخ به دانشمندان کمک میکند تا شناخت عمیقتری از این سیاره و همچنین از تاریخچه منظومه شمسی بهدست آورند. یکی از فرضیههای مطرحشده این است که شهابسنگهای آهنی در محیط مریخ، بهدلیل شرایط خاص این سیاره، مقاومت بیشتری در برابر فرسایش دارند؛ موضوعی که شواهد میدانی موجود تا حدی از آن پشتیبانی میکند. گردآوری نمونههای بیشتر میتواند به تأیید یا رد این فرضیه کمک کند.
علاوه بر این، شهابسنگها منبع ارزشمندی برای مطالعه تاریخ اولیه منظومه شمسی بهشمار میروند. برخی از آنها حاوی ذراتی هستند که به دوران پیش از شکلگیری منظومه شمسی بازمیگردد و برخی دیگر موادی را در خود دارند که قدمتی چند میلیارد ساله دارند. بررسی این اجرام میتواند اطلاعات مهمی درباره منشأ سیارات و تحولات اولیه آنها در اختیار پژوهشگران قرار دهد.
با این حال، همه آنچه در مریخ یافت میشود بهسادگی قابل شناسایی نیست. مریخنورد پرسویرنس پیشتر با سنگی مواجه شده بود که ناسا هنوز نتوانسته توضیح کاملی درباره ماهیت آن ارائه دهد. با ادامه مأموریت مریخنوردها و افزایش تعداد کشفیات، دانشمندان امیدوارند بتوانند پاسخ روشنی برای بسیاری از این پرسشهای ناشناخته بیابند. در حال حاضر، تمرکز ناسا بر ادامه بررسی سنگ فیپساکسلا است تا ماهیت شهابسنگی آن بهطور قطعی تأیید شود و اطلاعات بیشتری از دل این کشف علمی استخراج شود.
