بازنگری جدی درباره داروی آلزایمر: کاهش سرعت پیشرفت بیماری تا 8 سال با «لیکانیماب»
بازنگری جدی درباره داروی آلزایمر: کاهش سرعت پیشرفت بیماری تا 8 سال با «لیکانیماب»
بر اساس تحلیل جدیدی از دادههای گسترده، داروی «لیکانیماب» که پیشتر برای استفاده در سرویس سلامت ملی بریتانیا (NHS) رد صلاحیت شده بود، میتواند پیشرفت بیماری آلزایمر را تا هشت سال به تأخیر بیندازد. این یافتههای امیدوارکننده، مقامات بریتانیایی را بر آن داشته تا مجوز توزیع آزمایشی این دارو را برای بیماران نیازمندی که توانایی تأمین هزینههای بخش خصوصی را ندارند، صادر کنند.
به گزارش نیوزلن، این مطالعه که در کنفرانس بینالمللی کارآزماییهای بالینی آلزایمر ارائه شد، با بررسی حدود دو هزار بیمار، اثربخشی درمان طولانیمدت با «لیکانیماب» (با نام تجاری Leqembi و تولید شرکت «ایسای») را مورد ارزیابی قرار داد. نتایج نشان میدهد در بیمارانی که با سطح پایین پروتئین آمیلوئید در مغز، درمان را در مراحل بسیار اولیه آغاز کردهاند، انتقال از مرحله «اختلال شناختی خفیف» به «آلزایمر متوسط» به طور متوسط ۸/۳ سال به تأخیر افتاده است.
دادههای واقعی فراتر از انتظارات بالینی
نکته حائز اهمیت این است که این نتایج، بسیار فراتر از اثربخشی مشاهدهشده در کارآزماییهای اولیه است. دکتر ریچارد اوکلی، مدیر بخش تحقیقات و نوآوری انجمن آلزایمر بریتانیا، این یافتهها را که بر پایه استفاده واقعی از دارو در خارج از محیط کنترلشده آزمایشگاهی به دست آمده، «بسیار امیدوارکننده» توصیف کرد. وی افزود: «اگرچه شروع زودهنگام درمان میتواند مزایای بیشتری داشته باشد، اما باید درک کنیم که این کندسازی بیماری چه تأثیر ملموسی بر زندگی روزمره بیماران، مانند حفظ استقلال فردی برای مدت طولانیتر، خواهد گذاشت.»
افزایش دسترسی با فرمولاسیون جدید و چالشهای تأمین مالی
همچنین در این کنفرانس، دادههایی درباره نسخه تزریقی (سابکوتان) این دارو ارائه شد که در مقایسه با فرم فعلی تزریق داخل وریدی، مقرونبهصرفهتر و کاربردیتر است و میتواند دامنه استفاده از آن را در آینده گسترش دهد.
با این حال، دسترسی به این داروها با چالش مواجه است. دیوید توماس، رئیس سیاستگذاری مرکز تحقیقات آلزایمر بریتانیا، با تأکید بر اهمیت داروهای ضد آمیلوئید جدید مانند لیکانیماب، خاطرنشان کرد که این درمانها در حال حاضر تنها برای بیمارانی که توانایی پرداخت هزینههای بخش خصوصی را دارند، در دسترس است. این مسئله در حالی است که حتی داروی دیگری به نام «دونانیماب» که در بریتانیا تأیید شده، نتوانسته مجوز استفاده در نظام سلامت ملی این کشور را دریافت کند.
هر دو داروی لیکانیماب و دونانیماب، در دسته درمانهای آنتیبادی مونوکلونال قرار میگیرند که با هدفگیری پلاکهای آمیلوئیدی در مغز، به دنبال کند کردن روند زوال شناختی هستند.
گزارش نهایی نهاد نظارتی و تردید در مورد هزینه-اثربخشی
در مقابل، موسسه ملی تعالی سلامت و مراقبت بریتانیا (NICE) در پیشنویس نهایی خود که در ماه ژوئن منتشر شد، اعلام کرد اگرچه این داروها میتوانند پیشرفت بیماری را چهار تا شش ماه به تأخیر بیندازند، اما این مزیت را در «بهترین حالت، متوسط» ارزیابی کرده و معتقد است توجیهپذیری هزینههای سنگین آنها با این میزان اثرگذاری مورد تردید است. این تقابل بین دادههای امیدوارکننده جدید و ملاحظات اقتصادی، گام بعدی در مسیر دسترسی گسترده به این درمانها را به موضوعی پیچیده و قابل بحث تبدیل کرده است.
