چرا آهنگ‌های نوجوانی در ذهنمان جاودان می‌مانند؟
چرا آهنگ‌های نوجوانی در ذهنمان جاودان می‌مانند؟
تیمی از پژوهشگران دانشگاه یووسکوله فنلاند در مطالعه‌ای بر پایه پاسخ‌های نزدیک به دو هزار نفر از ۸۴ کشور، دریافتند که انسان‌ها عمیق‌ترین پیوند عاطفی خود با موسیقی را در سال‌های میانی نوجوانی تجربه می‌کنند؛ پدیده‌ای که با اصطلاح «اوج یادآوری موسیقایی» یا reminiscence bump شناخته می‌شود. این اثر توضیح می‌دهد چرا آواهای آن دوران، حتی دهه‌ها بعد، همچنان در ذهن ما زنده‌اند.
به گزارش نیوزلن و به نقل از NeuroscienceNews، به گفته دکتر ایبالا بورونات، نویسنده اصلی پژوهش، مغز نوجوان مانند اسفنجی فعال و بی‌فیلتر است؛ پرشور و در جست‌وجوی پاداش، اما هنوز در مرحله بلوغ شناختی. همین ناپختگی زیستی سبب می‌شود احساسات عمیق ناشی از شنیدن موسیقی در آن دوره با قدرتی پایدار ثبت شوند و در شکل‌گیری هویت فردی نقش کلیدی ایفا کنند.
این مطالعه همچنین شکاف جنسیتی در حافظه موسیقایی را آشکار کرده است: در مردان، نقطه اوج معمولاً در حدود ۱۶سالگی است، در حالی که در زنان این اوج پس از ۱۹سالگی رخ می‌دهد و در طول زندگی با تغییر روابط و تجربه‌های تازه تکامل می‌یابد. برخی پژوهش‌های روان‌شناسی این تفاوت را به تفاوت در استقلال‌طلبی زودهنگام مردان و پیوندهای عاطفی دیرپای‌تر زنان نسبت می‌دهند.
از سوی دیگر، نوع موسیقی نیز اهمیت دارد. مردان اغلب با ژانرهای تندتر و اعتراضی‌تر همذات‌پنداری می‌کنند، در حالی‌که زنان گرایش گسترده‌تری از پاپ تا موسیقی کلاسیک دارند که بیشتر با دوستی‌ها و خاطرات مشترک پیوند می‌خورد.
اما یافته‌ای شگفت‌انگیزتر نیز وجود دارد: نسل‌های جوان امروزی با ترانه‌هایی که ۲۵ سال پیش از تولدشان منتشر شده، ارتباط پررنگی برقرار می‌کنند.
پژوهشگران این پدیده را «اوج یادآوری زنجیروار» یا cascading reminiscence bump نامیده‌اند و آن را بازتاب نفوذ فرهنگی میان‌نسلی می‌دانند؛ از موسیقی‌هایی که والدین پخش می‌کردند تا ترانه‌های جاودانه هنرمندان کلاسیک.
بورونات در پایان می‌گوید: «موسیقی تنها سرگرمی نیست، بلکه بایگانی احساسیِ ماست که نشان می‌دهد چه کسی بودیم، چه کسی هستیم و چگونه رشد کرده‌ایم.»
