روابط اجتماعی عمیق و قوی روند پیری سلولی را کاهش می‌دهد
روابط اجتماعی عمیق و قوی روند پیری سلولی را کاهش می‌دهد
ساعت اپی‌ژنتیکی (Epigenetic clock) اصطلاحی در زیست‌شناسی است که به مجموعه‌ای از نشانگرهای مولکولی در دی‌ان‌ای گفته می‌شود. این نشانگرها می‌توانند نشان دهند بدن از نظر زیستی (تغییرات سلولی و بافتی) و نه صرفا تعداد سال‌های عمر، چقدر پیر شده است.
به گزارش سایتک‌دیلی، پژوهشگران می‌گویند روابط حمایتگرانه و پیوندهای اجتماعی طولانی‌مدت می‌توانند به کند شدن روند پیری بدن هم کمک کنند و به نظر می‌رسد از گرمای محبت والدین در کودکی گرفته تا دوستی‌ها، شرکت در مراسم مذهبی و مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی در بزرگسالی همه بر روند پیری زیستی تاثیر می‌گذارند و می‌توانند ساعت‌های اپی‌ژنتیکی را بازتنظیم کنند و باعث شوند سن زیستی فرد جوان‌تر از سن تقویمی او باشد.
این تحقیق که نتایج آن در نشریه مغز، رفتار و ایمنی‌ــ سلامتی (Brain, Behavior and Immunity – Health) منتشر شد، داده‌های بیش از دو هزار و ۱۰۰ بزرگسال شرکت‌کننده در مطالعه بلندمدت «میانسالی در ایالات متحده» (MIDUS) را بررسی کرد. محققان دریافتند کسانی که در طول عمرشان پیوسته از روابط اجتماعی گسترده و حمایت‌های اجتماعی خوبی برخوردار بوده‌اند یا اصطلاحا «سرمایه اجتماعی انباشته» داشتند، ساعت‌های اپی‌ژنتیک بدنشان آهسته‌تر حرکت می‌کرد و سطح التهاب مزمن در بدنشان پایین‌تر بود.
تمرکز اصلی این پژوهش بر ساعت‌های اپی‌ژنتیکی، یعنی همان نشانگرهای مولکولی بود که سرعت پیری بدن را تخمین می‌زنند. دو شاخص به‌ویژه گریم‌ایج (GrimAge) و دانیـدین‌پیس (DunedinPACE) از بهترین پیش‌بینی‌کننده‌های خطر بیماری و طول عمر محسوب می‌شوند. بر اساس این تحقیق، افرادی که روابط اجتماعی گسترده‌تر و پایدارتر داشتند، بر اساس هر دو شاخص، از نظر زیستی، جوان‌تر از سن واقعی خود دیده شدند.
آنتونی اونگ، استاد روانشناسی دانشگاه کرنل و نویسنده اصلی مقاله، توضیح می‌دهد: «سرمایه اجتماعی انباشته در واقع به عمق و گستره ارتباطات اجتماعی در طول زندگی مربوط می‌شود. ما چهار حوزه کلیدی را بررسی کردیم: میزان گرما و حمایتی که فرد در کودکی از والدین دریافت می‌کند، احساسی که از ارتباط با جامعه و محله دارد، مشارکت در اجتماع‌های مذهبی و دریافت حمایت عاطفی مداوم از سوی دوستان و خانواده.»
پژوهشگران فرض کردند که سرمایه اجتماعی انباشته در سامانه‌های تنظیمی اصلی مرتبط با پیری از جمله مسیرهای اپی‌ژنتیکی، التهابی و مسیرهای نورواندوکرین (مسیرهای بین مغز و غدد درون‌ریز در بدن که هورمون ترشح می‌کنند) بازتاب می‌یابد. جالب اینجا است که آن‌ها دریافتند سطح بالاتر سرمایه اجتماعی انباشته با سطح پایین‌تر اینترلوکین‌ــ۶، یک مولکول التهابی مرتبط با بیماری قلبی، دیابت و تحلیل سلول‌های عصبی همراه بود. اما برخلاف انتظار، با نشانگرهای استرس کوتاه‌مدت مانند کورتیزول یا کاتکول‌آمین‌ها ارتباط معناداری مشاهده نشد.
برخلاف بسیاری از مطالعات قبلی که عوامل اجتماعی را جداگانه بررسی می‌کردند‌ــ مثلا اینکه فرد ازدواج کرده یا چند دوست دارد‌ــ این پژوهش سرمایه اجتماعی انباشته را به‌عنوان یک ساختار چندبعدی در نظر گرفت. ترکیب روابط اجتماعی در کودکی و بزرگسالی نشان داد که این مزایا چگونه روی هم جمع و اثرشان چند برابر می‌شود.
اونگ دراین‌باره گفت: «آنچه چشمگیر است، اثر تجمعی این سرمایه اجتماعی است. یعنی این منابع در طول زمان روی هم انباشته می‌شوند. بنابراین موضوع فقط داشتن دوستان امروز نیست، بلکه این مهم است که ارتباطات اجتماعی چگونه در طول زندگی فرد رشد و عمق یافته‌اند. این انباشت مسیر سلامتی را به گونه‌ای تغییر می‌دهند که در آزمایش‌های علمی هم مشهود و قابل‌اندازه‌گیری است.»
به این ترتیب عمق و تداوم ارتباطات اجتماعی که در طول دهه‌ها و در مقاطع مختلف زندگی ساخته می‌شوند، نقشی تعیین‌کننده در سلامتی دارند. به گفته اونگ، ارتباطات اجتماعی را می‌توان مانند یک حساب پس‌انداز برای دوران بازنشستگی در نظر گرفت. «هرچه زودتر شروع کنید و پیوسته افزایش سرمایه بدهید، بازدهی بیشتری خواهد داشت. مطالعه ما نشان می‌دهد که این بازدهی فقط عاطفی و روانی نیست، بلکه زیستی هم هست و افرادی که ارتباطات اجتماعی غنی‌تر و پایدارتر دارند، از نظر سلولی هم آهسته‌تر پیر می‌شوند.»
