عوارض اشعه رادیوگرافی دندانپزشکی

عوارض اشعه رادیوگرافی دندانپزشکی

—————- رپورتاژ آگهی —————–

رادیوگرافی دندانپزشکی یکی از ابزارهای مهم و پرکاربرد در این حوزه است که در تشخیص مشکلات پنهان دندان‌ها و فک بیماران، به پزشک کمک می‌کند. با این حال، بسیاری از افراد به دلیل نگرانی از مضرات احتمالی اشعه ایکس در این فرآیند، از انجام آن خودداری می‌کنند یا دچار تردید می‌شوند. اشعه‌هایی که در دستگاه‌های رادیوگرافی به کار می‌روند، در مقادیر بالا ممکن است برای سلامتی مضر باشند، اما تکنولوژی‌های جدید و استانداردهای ایمنی سخت‌گیرانه، این خطرات را به حداقل رسانده‌اند. در این  مطلب، به بررسی جامع عوارض اشعه رادیوگرافی دندانپزشکی، تفاوت آن با اشعه‌های مورد استفاده در پزشکی، و راهکارهای کاهش خطرات احتمالی می‌پردازیم. همچنین به نکاتی نظیر ایمنی در دوران بارداری و اهمیت استفاده از اپرون برای کاهش خطر اشاره خواهیم کرد.
 
رادیوگرافی دندان در دندانپزشکی

رادیوگرافی دندان، ابزاری است که با استفاده از اشعه ایکس، تصاویری دقیق از ساختارهای داخلی دندان و استخوان فک را برای انجام معاینات دقیق تر به پزشک ارائه می‌دهد. این تصاویر به دندانپزشکان کمک می‌کنند تا مشکلاتی نظیر پوسیدگی‌های عمیق، شکستگی‌ها، یا مشکلات ریشه دندان را تشخیص دهند. رادیوگرافی دندان به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود که از جمله رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به رادیوگرافی داخل دهانی، پانورامیک (مانند OPG) ، رادیولوژی تک دندان و سفالومتری اشاره کرد.
رادیوگرافی‌های پانورامیک (OPG) به دلیل توانایی در نمایش کل فک بالا و پایین در یک تصویر، یکی از پرکاربردترین روش‌ها در دندانپزشکی هستند. این تکنولوژی به دندانپزشکان امکان می‌دهد تا به طور دقیق‌تر و سریع‌تر مشکلات بیماران را شناسایی کنند. البته باید توجه داشت که دوز اشعه مورد استفاده در این نوع رادیوگرافی نسبت به دیگر روش‌ها پایین‌تر است و این موضوع باعث افزایش ایمنی بیماران می‌شود.
 
آیا عکس رادیوگرافی (OPG) دندان ضرر دارد؟
 

یکی از سوالات رایج بیماران این است که آیا رادیوگرافی دندان واقعاً مضر است؟ پاسخ به این سوال به میزان اشعه‌ای که بیمار دریافت می‌کند و دفعات تکرار این فرآیند بستگی دارد. دستگاه‌های مدرن رادیوگرافی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که کمترین میزان اشعه ممکن را تولید کنند و تنها روی ناحیه مورد نظر متمرکز باشند.
به طور کلی باید این نکته را بدانیم که دوز اشعه‌ای که در یک رادیوگرافی دندان به بیمار می‌رسد، بسیار کمتر از دوزی است که در دیگر انواع تجهیزات تصویربرداری پزشکی مانند سی‌تی اسکن یا رادیولوژی قفسه سینه استفاده می‌شود. به همین دلیل، اگرچه تماس مداوم با اشعه ایکس می‌تواند خطراتی برای سلامتی انسان به همراه داشته باشد، اما انجام یک یا چند رادیوگرافی در سال، خطر قابل توجهی برای سلامتی ما نخواهد داشت.
البته، استفاده از ابزارهای ایمنی نظیر اپرون سربی برای محافظت از بخش‌های حساس بدن مانند تیروئید و اندام‌های تولیدمثلی ضروری است. این ابزارها می‌توانند میزان اشعه دریافتی را به حداقل برسانند.
 
تفاوت اشعه رادیوگرافی دندانپزشکی با اشعه‌های مورد استفاده در پزشکی

اشعه ایکس در دندانپزشکی و پزشکی با اهداف متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرد و دوز اشعه‌ای که در هر یک از حوزه های تشخیصی استفاده می‌شود نیز با دیگری متفاوت است. در رادیوگرافی دندانپزشکی، هدف اصلی تهیه تصاویر کوچک و دقیق از دندان‌ها و فک است، بنابراین از اشعه با دوز پایین و تمرکز محدود  به کار برده می‌شود.
در مقابل، در تصویربرداری‌های پزشکی نظیر سی‌تی اسکن یا رادیولوژی قفسه سینه، نیاز به تصویربرداری از بخش‌های وسیع‌تر بدن است. این امر مستلزم استفاده از اشعه‌های با دوز بالاتر و انرژی بیشتر است. به همین دلیل، رادیوگرافی دندان به دلیل کم بودن دوز اشعه، ایمن‌ترین نوع رادیولوژی محسوب می‌شود.
یکی دیگر از تفاوت‌ها، فناوری‌های مورد استفاده در دستگاه‌های دندانپزشکی است. این دستگاه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که میزان اشعه منتشر شده را فقط به ناحیه هدف محدود کنند. همچنین، مدت زمان تابش اشعه نیز در دندانپزشکی بسیار کوتاه‌تر است، که همین امر احتمال بروز عوارض ناشی از اشعه را کاهش می‌دهد.
 
مضرات اشعه ایکس در دندانپزشکی

اگرچه میزان اشعه در رادیوگرافی دندان بسیار کم است، اما در صورت عدم رعایت استانداردهای ایمنی ممکن است اثرات منفی بر سلامتی داشته باشد. یکی از نگرانی‌های اصلی، اثرات احتمالی اشعه بر بافت‌های حساس بدن مانند غدد تیروئید و اندام‌های تولید مثلی است.
تماس مکرر با اشعه ایکس می‌تواند خطر ابتلا به مشکلاتی نظیر آسیب‌های سلولی یا در موارد نادر، افزایش احتمال بروز سرطان را افزایش دهد. به همین دلیل، دندانپزشکان موظف‌اند تا از ابزارهای حفاظتی نظیر اپرون سربی و محافظ گردنی استفاده کنند.
همچنین، لازم است بیماران از انجام غیرضروری رادیوگرافی خودداری کنند. به عنوان مثال، انجام رادیوگرافی‌های مکرر بدون توصیه پزشک یا در مراکز غیرمعتبر می‌تواند خطرات بیشتری به همراه داشته باشد.
 
آیا عکس گرفتن از دندان در بارداری ضرر دارد؟

یکی از حساس‌ترین و در عین حال پرخطرترین دوران‌های زندگی زنان، دوران بارداری است و بسیاری از مادران نگران اثرات اشعه رادیوگرافی دندان بر سلامت جنین خود هستند. در دوران بارداری، به ویژه در سه‌ماهه اول که جنین در حال شکل‌گیری است، باید از هرگونه تماس با اشعه‌های مضر جلوگیری شود.
با این حال، اگر نیاز به انجام رادیوگرافی دندان در دوران بارداری باشد، استفاده از ابزارهای حفاظتی مانند اپرون سربی برای محافظت از شکم و جنین ضروری است. همچنین، دندانپزشکان معمولاً در این دوران از انجام رادیوگرافی‌های غیرضروری خودداری می‌کنند و تنها در موارد اورژانسی این کار را انجام می‌دهند.
بهتر است مادران باردار پیش از انجام هرگونه رادیوگرافی، با دندانپزشک خود مشورت کنند تا خطرات احتمالی به حداقل برسد.
 
در رادیوگرافی دندان چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟

برای کاهش خطرات احتمالی اشعه رادیوگرافی دندان، رعایت نکات ایمنی ضروری است. اولین و مهم‌ترین نکته، انتخاب مراکز معتبر و استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و استاندارد مانند دستگاه ایکس ری است. دستگاه‌های مدرن با کمترین میزان اشعه، بیشترین دقت را دارند.
همچنین، بیماران باید از ابزارهای حفاظتی مانند اپرون سربی و محافظ گردنی استفاده کنند. این ابزارها بخش‌های حساس بدن را از اشعه دور نگه می‌دارند و میزان تابش را به حداقل می‌رسانند.
افرادی که نیاز به رادیوگرافی مکرر دارند، باید تاریخچه قبلی خود را به دندانپزشک اطلاع دهند تا از انجام تصاویر غیر ضروری خودداری شود. رعایت این نکات، احتمال عوارض جانبی را به حداقل خواهد رساند.
نتیجه گیری
رادیوگرافی دندان یک ابزار ضروری و ایمن در دندانپزشکی مدرن است که با رعایت استانداردهای ایمنی، خطرات آن به حداقل می‌رسد. استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، ابزارهای حفاظتی مانند اپرون، و انجام این فرآیند تنها در موارد ضروری، می‌تواند اطمینان خاطر بیماران را فراهم کند. اگرچه اشعه ایکس می‌تواند خطراتی داشته باشد، اما با مشاوره صحیح و رعایت اصول ایمنی، این خطرات بسیار ناچیز خواهند بود.