وضعیت سلامت دهان و دندان بر مغز اثر می‌گذارد
وضعیت سلامت دهان و دندان بر مغز اثر می‌گذارد
آنیتا ویستر، استاد دندان‌پزشکی سالمندان، می‌گوید: «مردم باید از اهمیت سلامت دهان آگاه باشند.»
به گزارش نیوزلن و به نقل از ایندیپندنت، بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۰، حدود ۱۹ درصد از افراد بالای ۱۵ سال، یا در واقع بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان، دچار بیماری پریودنتال شدید بودند که باعث التهاب مزمن می‌شود و به لثه‌‌ها و استخوان‌های نگه‌دارنده دندان آسیب می‌زند.
پژوهش‌های اخیر نشان میدهد که بهداشت و سلامت دهان بر آلزایمر، که شایع‌ترین نوع زوال عقل است تاثیر چشمگیری دارد.
البته دانشمندان هنوز در حال تحقیق و بررسی‌اند تا به ارتباط دقیق بین این دو موضوع پی ببرند. دانشمندان دو عامل مشکل‌ساز اصلی را کشف کرده‌اند: باکتری و التهاب.
یکی از نخستین پژوهش‌ها در این‌باره روی گروهی از راهبه‌های سالخورده صورت گرفت. محققان در بررسی و تحلیل ۱۴۴ راهبه دریافتند که در کسانی که بسیاری از دندان‌‌هایشان را از دست داده بودند، ارتباط این وضعیت با زوال عقل ۶.۴ برابر کسانی بود که دندان‌های کمتری از دست داده بودند.
در یک تحقیق محدود در سال ۲۰۱۶ که روی ۶۰ بیمار مبتلا به زوال عقل خفیف تا متوسط انجام شد، مشخص شد که پریودنتیت (Periodontitis) یا بیماری عفونی لثه شش برابر بیشتر با زوال شناختی مغز همراه است.
در مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۷ که روی تقریبا ۲۸ هزار بیمار تایوانی صورت گرفت چنین نتیجه گرفته شد که ابتلا به بیماری مزمن پریودنتال به مدت ۱۰ سال یا بیشتر با افزایش ۱.۷ برابری خطر ابتلا به بیماری آلزایمر همراه است.
بررسی ترکیبی از ۴۷ تحقیق درازمدت در سال ۲۰۲۲ نیز نشان داد که از دست دادن دندان و بیماریهای دهان با زوال شناختی و زوال عقل در ارتباط است.
این نتایج تصویر تازه‌ای از ارتباط ناسلامت بودن دهان و دندان با زوال عقل به دست میدهد، اما هنوز عوامل مخدوش‌کننده‌ای وجود دارد که محققان را از نتیجه‌گیری قطعی باز می‌دارد.
میزان زیاد مشکلات دندان در میان افراد مبتلا به زوال عقل ممکن است فقط یک علامت باشد تا علت زوال شناختی. افراد مبتلا به زوال عقل برای حفظ سلامت دهان با مشکل مواجه‌اند و همین خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش میدهد؛ به این معنی که ارتباط بین سلامت دهان و سلامت شناختی ممکن است دوطرفه و متقابل باشد.
عوامل خطر شناخته‌شده دیگر در زوال عقل، مانند سیگار کشیدن و میزان تحصیلات کمتر، نیز با بدتر شدن سلامت دهان و دندان مرتبطند.
ماریو دیوگاردی، محقق علوم دندان‌پزشکی، می‌گوید: «از دست دادن دندان اثر ثانویه‌ای دارد که ممکن است بر تغذیه و سلامت عمومی اثر بگذارد، که بر قدرت شناختی نیز اثر‌گذار است.»
بنا بر پژوهش‌های صورت گرفته، باکتری‌های موجود در دهان ممکن است مغز را نیز آلوده کنند و احتمالا موجب تخریب عصبی شوند که عامل بیماری آلزایمر و زوال عقل است.
پژوهشی در سال ۲۰۱۹ که یافته‌هایش در ساینس ادونسز منتشر شد نشان داد که دی‌ان‌ای باکتری پورفیروموناس ژنژیوالیس (Porphyromonas Gingivalis) که عاملی کلیدی در بیماریهای لثه است، در کالبدشکافی پس از مرگ بیماران مبتلا به آلزایمر نیز دیده شد.
دی‌ان‌ای باکتریایی همچنین در مایع مغزی نخاعی افرادی شناسایی شد که با تشخیص احتمالی بیماری آلزایمر زندگی می‌کردند.
آنزیم‌های سمی نیز از باکتری پورفیروموناس ژنژیوالیس در مغز بیماران آلزایمر یافت شد که با میزان آسیب‌شناسی پروتئین تاو، که یکی از مشخصه‌های بیماری است، ارتباط داشت.
دیوگاردی، یکی از نویسندگان مطالعه‌ای جدید در مورد نقش بیماری لثه و دهان، نوشت: «سازوکارهایی که از طریق آن‌ها باکتری‌های پریودنتال ممکن است به دستگاه عصبی مرکزی دسترسی پیدا کنند ناشناخته است، اما ممکن است از طریق گردش خون، در خون یا در امتداد اعصاب محیطی به مغز برسند.»
اگر دندان‌ها را چند روز مسواک نزنیم، روی هر دندان یک بیوفیلم نازک به نام پلاک دندانی ایجاد می‌شود که مملو از باکتری‌های تولیدکننده اسید است.
تجمع این پلاک به التهاب لثه‌‌ها منجر می‌شود، زیرا سیستم ایمنی بدن ما سعی می‌کند با عفونت مبارزه کند. مسواک زدن و از بین بردن تجمع پلاک به لثه امکان میدهد که بهبود یابد. اما اگر التهاب لثه درمان نشود، ممکن است به بیماری شدیدتر لثه یا پریودنتیت (Periodontitis) منجر شود.
التهاب مزمن در بدن نیز ممکن است به التهاب عصبی مزمن در مغز منجر شود که سبب تخریب عصبی می‌شود و نقشی اساسی در آلزایمر دارد.
البته ارتباط بین سبک زندگی، بهداشت دهان و دندان، و سلامت مغز همچنان پابرجاست.
متخصصان می‌گویند: «سبک زندگی، رژیم غذایی، میزان تحصیلات، سیگار کشیدن، و عوامل مخدوش‌کننده بسیاری وجود دارد که نتیجه‌گیری قطعی را دشوار می‌کند.»
آن‌ها توصیه می‌کنند: «برای سلامت بهتر و احتمالا داشتن مغز سالم‌تر، به مسواک زدن ادامه دهید.»
