کدام سویه‌های کرونا واگیردارتر است؟

آمارهای جدید در هفته گذشته، افزایش ۴۳ درصدی ابتلا به کووید-۱۹ را یک هفته بعد از مراسم جشن پلاتینیوم در بریتانیا نشان داد که گمان می‌رود دو سویه فرعی جدید مسئول این افزایش ناگهانی باشند.

علاوه بر این، حدود ۱.۴ میلیون نفر در بریتانیا در هفته منتهی به ۱۱ ژوئن (۲۱ خرداد) به ویروس کرونا مبتلا بودند، درحالی‌ که این رقم هفته قبل از آن حدود ۹۹۰ هزار نفر بود.

پروفسور کریستینا پاگل، در یک جلسه توجیهی که گروه مستقل مشاوره علمی برای شرایط اضطراری (سیج) (Independent Scientific Advisory Group for Emergencies-SAGE) در ماه مه (اردیبهشت) برگزار کرده بود، گفت: «اکنون موج جدیدی در حال شروع است.»

او افزود: «این ماه با موج جدیدی از ابتلا روبرو خواهیم شد. امیدواریم به بزرگی دو موج قبلی نباشد و احتمالا کمتر خواهد بود، اما نمی‌توانیم روی آن حساب کنیم و درهرصورت شاهد ابتلای افراد بیشتری خواهیم بود.»

در ادامه به مسری‌ترین سویه‌های کووید-۱۹ از زمان شروع همه‌گیری می‌پردازیم:

ویروس اصلی
ویروس جدید کرونا یا سارس-کوو-۲ (SARS-CoV-2) برای اولین بار در ووهان چین در سال ۲۰۱۹(۱۳۹۸) ظاهر شد و کووید-۱۹ تا مارس ۲۰۲۱ (اسفند ۱۳۹۹) در سراسر جهان گسترش یافت و به قرنطینه‌های کشوری و بسته شدن مرزها در جهانی که با یک بیماری همه‌گیر مواجه شده بود منجر شد.

در حال حاضر تقریبا ۱۱ سویه که تحت نظارت‌اند، ازجمله انواع شناخته شده آلفا و دلتا وجود دارد.

اما تنها سویه موجود نگران‌کننده، از خانواده اومیکرون است. این یعنی مسری‌تر است، می‌تواند به بیماری حاد منجر شود و مستعد مقاومت بیشتر در برابر اقدام‌های بهداشت عمومی است.

آلفا
نوع آلفا اولین بار در بریتانیا و در دسامبر ۲۰۲۰ (آذر ۱۳۹۹) با‌عنوان یک سویه نگران‌کننده شناسایی شد که تا دسامبر ۲۰۲۱ (آذر ۱۴۰۰) در ۱۹۲ نقطه در کل جهان دیده شد.

سویه آلفا در مقایسه با سویه اصلی ووهان ۱۷ جهش داشت.

به گفته بی‌ام‌جی (BMJ) حدود ۱.۵ برابر مسری‌تر از سویه‌های قبلی کووید است و خطر جانی آن حدود ۱.۶ برابر بیشتر است.

دلتا
سویه دلتا برای اولین بار اواخر سال ۲۰۲۰ (زمستان ۱۳۹۹) در هند شناسایی شد، سراسر جهان را در برگرفت و تصور می‌شود پدیدآورنده موج سوم ابتلا در بریتانیا در پاییز ۲۰۲۱ (پاییز ۱۴۰۰) باشد.

طبق داده‌کاوی‌هایی که او.‌ان.اس انجام داده است، در پی شیوع اومیکرون و مقایسه آن با دلتا مشخص شد که خطر جانی کووید-۱۹به میزان ۶۷ درصد کاهش یافته و بنابراین دلتا مرگ‌بارتر است.

همچنین براساس مطالعه‌ لنست (The Lancet) نیز سویه دلتا در قیاس با  سویه آلفا ممکن است مراکز مراقبت‌های بهداشتی را بیشتر تحت فشار قرار دهد، زیرا طبق گزارش‌ها خطر بستری شدن مبتلایان به دلتا در انگلستان دو برابر آلفا است.

اومیکرون
اومیکرون در انتهای سال ۲۰۲۱ در بریتانیا گسترش یافت و برنامه‌های کریسمس و سال نو را به‌هم زد.

این سویه ابتدا در نوامبر ۲۰۲۱ در آفریقای جنوبی شناسایی شد و اکنون دارای چندین سویه فرعی است که در حال حاضر امکان ایجاد موج دیگری از ابتلا توسط دو مورد آن‌ها، نگرانی فزاینده‌ای به پا کرده است.

 سازمان امنیت بهداشت بریتانیا (UKHSA) در اواسط ماه مه سویه‌های بی‌اِی.۴ (BA.4) و بی‌اِی.۵ (BA.5) اومیکرون را در رده سویه‌های نگران‌کننده ارزیابی کرد و قبل از آن سویه بی‌اِی.۲ ( BA.2)  که به اومیکرون پنهان هم شهرت دارد سویه غالب در بریتانیا بود.

سرایت‌پذیری اومیکرون از ویروس اصلی کرونا که نخستین بار در ووهان مشاهده شد و ویروس دلتا بیشتر است.

قابلیت این سویه در گریختن از دستگاه ایمنی بدن می‌تواند به علت آن باشد که در پروتئین تاجی این ویروس که به یاخته‌های بدن انسان وصل می‌شود بیش از ۳۰ جهش رخ داده است.

البته عفونت ناشی از این سویه در کل از سویه دلتا ملایم‌تر است، ولی همچنان می‌تواند باعث عفونت شدید و مرگ شود.

نتایج تحلیل امپریال کالج لندن در همایش ماه ژانویه SAGE عرضه شد که طبق آن خطر بستری‌شدن در بیمارستان بر اثر ابتلا به اومیکرون برای آن‌هایی که دو نوبت واکسن را تزریق کرده باشند در قیاس با دلتا در تازه‌ترین موج شیوع آن ۳۵ تا ۶۵ درصد کمتر است.

در ضمن در هنگام اوج شیوع اومیکرون محققان امپریال کالج لندن کشف کردند که خطر ابتلای دوباره به اومیکرون ۵.۴ برابر سویه دلتا است.

لیزا ماراگاکیس، مدیر ارشد بخش جلوگیری از عفونت در بیمارستان جان هاپکینز در بالتیمور می‌گوید: «سویه اومیکرون عامل بزرگترین جهش ابتلا از سال ۲۰۱۹ به بعد است.»

 طبق داده‌های مقدماتی کای ساتو و همکارانش در دانشگاه توکیو سویه‌های جدید بی‌اِی.۴ (BA.4) و بی‌اِی.۵ (BA.5) همانندی‌های بیش‌تری با انواع قبلی و خطرناک‌تر آلفا و دلتا دارند، زیرا برای تجدید عفونت در یاخته‌های ریه تکامل یافته‌اند.

اومیکرون اصلی و دارای سرایت‌پذیری بالا، به بافت‌های بالایی مجرای تنفسی حمله می‌کرد و شاید به همین دلیل اکثر افراد را دچار عفونت ملایم‌تری می‌کرد. 

منبع: ایندیپندنت