افراد محجور چه کسانی هستند و چه خصوصیاتی دارند؟

محجورین در حقوق ایران چه کسانی هستند؟

طبق قانون تمامی افراد از بدو تولد مجموعه حقوق و تکالیفی را دارا می شوند. یکی از خصوصیاتی که موجب می شود فرد این حق و حقوق را دارا گردد اهلیت می باشد. همچنین حسب ماده 956 قانون مدنی اهلیت برای دارا بودن حقوق با زنده متولد شدن انسان شروع و با مرگ او تمام میشود.

به افرادی که در دسته محجورین قرار نداشته باشند افراد دارای اهلیت می گویند. اهلیت به 2 دسته اهلیت استیفا و اهلیت تمتع تقسیم می شود.
در جامعه برای انجام هر معامله چه مالی چه غیرمالی داشتن اهلیت از اصلی ترین ارکان می باشد. بنابراین فردی که اهلیت ندارد به هیچ عنوان به طور مستقل صلاحیت انعقاد هیچ معامله ای را نخواهد داشت و از چنین حقی محروم می باشد.
لذا، به دلیل اهمیت و ارزش بالای این موضوع در جامعه تصمیم گرفتیم دراین مقاله به بررسی، توضیح و تفسیر افراد محجورچه کسانی هستند و چه خصوصیاتی دارند و به موضوعات مالی و غیر مالی مربوط به آن بپردازیم.
 

محجور کیست؟

به گفته وکیل پایه یک دادگستری حجر در لغت به معنی منع می باشد. محجور به فردی می گویند که هیچ اختیاری در خصوص تصرف در اموال و حقوق مالی و غیر مالی خود نداشته باشد. به عبارتی دیگر از تصرف در اموال و حقوق مالی و غیر مالی خود منع شده است و به طور مستقل شرایط اداره اموال خود را نداشته باشد.

محجورین به 3 دسته تقسیم می شوند: صغیر- غیر رشید – مجنون
   1- صغیر: در اصطلاح حقوقی صغیر به فرد کودک و نا بالغی گفته می شود که به دلیل عدم بلوغ قادر به تشخیص صلاح و مصلحت خود در امور خود نیست.
   2- غیر رشید: حسب ماده ماده 1208 قانون مدنی غیر رشید، کسی است، که تصرفات او در اموال و حقوق مالی خود، عقلایی نباشد.
غیر رشید یا همان سفیه به شخص جاهلی گویند که توانایی دخل و تصرف عقلایی در امور مالی خود را ندارد. ممکن است فرد سفیه به بلوغ رسیده باشد ولی توانایی درک، تشخیص و تمییز خوب و بد مسائل مالی را ندارند.
   – 3-مجنون: مجانین به اشخاصی گویند که دیوانه بوده وفاقد قوه عقل می باشند و به دلیل اینکه فاقد قوه عقل می باشند نمی توانند امور مالی و غیر مالی خود را انجام بدهند.
 

وضعیت معاملات محجورین به چه شکل است؟

حسب ماده 190 قانون مدنی برای صحت هر معامله شرایط ذیل اساسی است:
   1- قصد طرفین و رضای آنها
   2- اهلیت طرفین
   3- موضوع معین که مورد معامله باشد
   4- مشروعیت جهت معامله
البته نکته حائز اهمیت در این بحث این است که در این خصوص نمی توان به یک حکم کلی بسنده نمود و گفته شود که همه معاملات محجورین باطل می باشد. برخی از معاملات محجورین، صحیح، برخی از معاملات محجوران، غیر نافذ و برخی از معاملات محجوران، باطل می باشد. که باید توجه شود که معامله از چه نوع بوده و محجور شامل کدام دست از محجورین می باشد.
 

معاملات صغیر غیر ممیز:

معاملات صغیر غیرممیز به طور کامل باطل می باشد. صغیر غیر ممیز به دلیل اینکه قدرت تشخیص و تمییز را ندارد تمام معاملاتش باطل است.
 

معامله افراد صغیر:

صغیر ممیز به کسی که به سن تمییز رسیده و می تواند خوب را از بد تشخیص بدهد گفته می شود. در خصوص معامله صغیر ممیز گفته شده که با کسب اجازه از سوی ولی قهری خود می تواند معاملات مالی معوض یا غیر معوض را انجام دهد. البته نکته مهم که قابل ذکر می باشد این است که اگر ولی معامله را قبول نداشته باشد حق این را دارد که معامله را رد کند. بنابراین معاملا صغیر ممیز غیر نافذ می باشد یعنی باطل حساب نمی شود.
حسب ماده ۱۲۱۲ قانون مدنی اعمال و اقوال صغیر تا حدی که مربوط به اموال و حقوق مالی او باشد باطل و بلااثر است معذالک صغیر ممیز میتواند تملک بلاعوض کند. مثل قبول هبه و صلح بلاعوض و حیازت مباحات.
 

معامله افراد سفیه:

افراد سفیه به افرادی می گویند که علی رغم رسیدن به سن بلوغ و حتی بعضا عبور از سن قانونی (هیجده سال تمام) توانایی، درک و قدرت تشخیص خوب و بد از یکدیگر و یا امور اقتصادی و منافع مالی را ندارند. معاملات افراد سفیه غیر نافذ و نیازمند اجازه ولی یا قیم می باشد.
 

معامله افراد مجنون:

حسب ماده 1213 قانون مدنی مجنون دائمی مطلقاً و مجنون ادواری در حال جنون نمیتواند هیچ تصرفی در اموال و حقوق مالی خود بنماید ولو با اجازه ولی یا قیم خود لکن اعمال حقوقی که مجنون ادواری در حال افاقه مینماید نافذ است مشروط بر اینکه افاقه او مسلم باشد.
 

شرایط ازدواج اشخاص محجور

ازدواج صغیر:

ازدواج صغیر غیرممیزچه پسر باشد چه دختر منوط به اجازه ولی یا قیم و اجازه دادگاه می باشد. اما در خصوص ازدواج صغیر ممیز کمی تفاوت وجود دارد. در صورت ازدواج دختر صغیرممیز تنها اجازه پدر یا ولی کفایت می کند و نیازی به اجازه دادگاه نمی باشد. اما درخصوص ازدواج پسر صغیر ممیز نیاز به اجازه از سوی پدر یا قیم و دادگاه نمی باشد. لذا، پسر با درنظر گرفتن صلاح و مصلحت خویش می تواند اقدام به ازدواج نماید.
ازدواج افراد مجنون: افراد مجنون به دلیل اینکه به طور کلی فاقد هرگونه عقل و شعور می باشند نمی توانند به طور مستقل اقدام به ازدواج نمایند. همچنین یکی دیگر از شرایط ازدواج اشخاص مجنون این است که پزشک باید گواهی موافقت مبنی بر ازدواج این شخص را صادر نماید و بعد اقدام به این امر مهم شود.

همچنین قابل ذکر است که حسب ماده ماده 1213 قانون مجنون دائمی مطلقا و مجنون دوره ای در حال دوره جنون خود، نمی توانند هیچ گونه تصرفی در اموال و حقوق مالی خود بنمایند.
همچنین طبق مادهٔ ۸۸ قانون امور حسبی نیز، در خصوص ازدواج شخص مجنون با داشتن قیم، ذکر می نماید در صورتی که پزشک، ازدواج مجنون را لازم بداند، قیم، با اجازهٔ دادستان می‌تواند برای مجنون ازدواج بنماید.
ازدواج افراد سفیه: همانطور که گفتیم غیر رشید به فردی می گویند بعد ازسن بلوغ، توانایی استیفای حقوق مالی خود را ندارد یا آن را از دست داده است. در خصوص شخص غیر رشید باید گفت این افراد تا حدودی قوه تشخیص و فهم و صلاح خود را دارند اما به دلیل عدم عقل معاش توانایی اداره اموال مالی خود را ندارند. بنابراین ازدواج فرد غیر رشید یا سفیه چون از زمره امور غیر مالی می باشد ممکن است.
 

اداره امور محجور به عهده کیست؟

اداره امور شخص محجور به عهده قیم که همان پدر یا جد پدری می باشد. بنابراین پدر و جد پدری که اداره امور محجور را بر عهده دارند ولایت قهری نامیده می شوند. لذا باید گفت که با وجود ولایت قهری فرد برای تکلیف امورش نیاز به نظر دادگاه نخواهد بود.
در این مقاله به بررسی موضوع محجورین و شرایط معاملات و ازدواج محجورین و مقررات و نکات مربوط به آن پرداختیم. در صورتیکه در این خصوص سوالی دارید میتوانید با وکیل خانواده در تهران تماس و مشاوره بگیرید. گروه وکلای یعقوبی با دارا بودن وکلای با تجربه آماده ارائه خدمات به شما عزیزان می باشد.

مشخصات تماس گروه وکلای یعقوبی
آدرس: تهران ،فلکه دوم صادقیه،مجتمع طلا،طبقه 5 ، واحد 4
   – تلفن: 02144974361
   – ایمیل: fatemeyaghobi60@gmail.com
   – ساعات / روز کاری: شنبه تا پنج شنبه از 9 صبح تا 8 شب
منبع : yaghobilawyer.com