آیا موتور جست‌وجوی گوگل بی‌طرف است؟
آیا موتور جست‌وجوی گوگل بی‌طرف است؟
یکی از مباحث مهمی که در بحث حکمرانی فضای مجازی از اهمیت فراوانی برخوردار است، حکمرانی داده است که این موضوع در مجامع مختلف جهانی مثل مجمع جهانی حکمرانی اینترنت سازمان ملل متحد مورد تاکید واقع شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در دوره‌های مختلف برگزاری مجمع مذکور این مسئله به عنوان مهم‌ترین مسائل در حوزه حکمرانی داده مورد تاکید قرار گرفته است و ضرورت تسری الگوی مقررات حفاظت از داده اتحادیه اروپا در دیگر کشورها و مناطق از جمله حوزه بریکس(روسیه، برزیل، هند، آفریقای جنوبی و چین) و برخی از ایالت‌های در آمریکا(مانند کالیفرنیا) و روند تبدیل شدن آن به یک چارچوب بین‌المللی مورد تأکید کشورها واقع شده است.
موتورهای جست‌وجو، ابزار برتری در حکمرانی داده‌ها
یکی از ابزارهای مهم برای برتری در حکمرانی داده در سطح جهانی، موتورهای جست‌وجو است. واضح است در حال حاضر گوگل به عنوان مهم‌ترین موتور جست‌وجو در کل دنیا مطرح است. گوگل پروژه‌ای تحقیقاتی بود که در ژانویه 1996 توسط لری پیج و سرگئی برین، دو دانشجوی دکترای دانشگاه استفنورد در کالیفرنیا رقم خورد. رسالت گوگل سازمان دادن به دنیای اطلاعات و قابل دسترس و مفید کردن آن است. گوگل تقریبا تمام نیازهای کاربران خود را مرتفع می‌سازد. گوگل به طور تخمینی دارای بیش از یک میلیون سرور در سراسر جهان است و روزانه بیش از یک میلیارد درخواست جست‌وجو در آن صورت می‌گیرد.
به گزارش سایت statista، در سال 2020، گوگل با حدود 86 درصد، بیشترین تعداد جست‌وجو در بین موتورهای جست‌وجو را به خود اختصاص داده داده است. البته این سهم در مقایسه با سال 2010، حدود 5 درصد کاهش داشته و در سال 2010 سهم جست‌وجوی گوگل در دنیا بیش از 90 درصد بوده است. همچنین گوگل یکی از بالاترین درآمدهای شرکت های فناوری اطلاعات و ارتباطات در سال 2020 داشته است و با حدود 181 میلیارد دلار در رتبه‌های نخست درآمدزایی قرار داشته است.
به گزارش سایت statista، در سال 2020، گوگل با حدود 86 درصد، بینک حدود 6 درصد، یاهو حدود 2و نیم درصد و بایدو حدود نیم درصد از سهم جست‌وجوی دنیا را به خود اختصاص داده داده اند. نکته قابل توجه آنکه سهم بازار گوگل در سال 2010، بیش از 90 درصد بوده است که در حال حاضر به دلیل رشد جست‌وجوگر های کشورهای مختلف به رقم حدود 5 درصد کاهش یافته است.
انتقاد کارشناسان و سیاستمداران از عملکرد گوگل
مسلما گوگل را نمی‌توان صرفا موتور جست‌وجوی بی‌طرف و منصف دانست؛ زیرا که بسیاری از سیاستمداران و کارشنان حوزه فناوری اطلاعات معتقدند گوگل توانمندی و قدرت حیرت‌انگیزی در سانسور و دستکاری در نتایج جست‌وجو دست پیدا کرده که با این قدرت می‌تواند رقبای موجود را از گردونه رقابت خارج نموده و همچنین شکل‌دهی به فرهنگ جوامع در اختیار این شرکت فناوری بزرگ دهد. به اعتقاد ایشان گوگل تلاش دارد که با اثبات اقدامات غیرقانونی این شرکت‌ها، امتیازات ویژه موجود برای فعالیت آنها در ایالات متحده را لغو کند.
در این باره تدکروز سیاستمدار و حقوقدان آمریکایی که از سال 2013 به عنوان سناتور ایالت تگزاس در سنای ایالات متحده حضور دارد و مدارک دانشگاهی خود را در رشته حقوق از دانشگاه های پرینستون و هاروارد کسب کرده با نشانه گرفتن انگشت اتهام خود به سمت گوگل در اشاعه سانسور گسترده و دستکاری در نتایج جست‌وجو می گوید: اگر شرکت‌های بزرگ حوزه فناوری(مثل گوگل)، نتوانند داده‌ها و شواهد قانع کننده‌ای مبنی بر عدم وقوع سانسور گسترده در ساز و کار خود ارائه کنند، هیچ دلیلی وجود ندارد که کنگره به سبب قوانین موجود، همچنان به آنها امتیازات ویژه اعطا کند. این مسئله عاملی است که ما را به عمق این مسئله می‌برد. این شرکت‌ها بسیار غیرشفاف عمل می‌کنند. گوگل با افتخار اعلام می‌کند که برای همه و در هر زمان به صورت مداوم داده‌های مورد نظر را جمع‌آوری می‌کند و نمایش می‌دهد، آنها می‌گویند که می‌دانند شما چه چیزی را جست‌وجو می کنید. از اطلاعات مربوط به خرید شما و علایقتان هم آگاهی دارند. این در حالی است که این نوع از اشتراک‌گذاری اطلاعات، یک جاده یک طرفه است. این روند باید تغییر کند و گوگل نمی‌تواند پشت الگوریتم‌های خود پنهان شود. همه ما به اطلاعات نیاز داریم و محافظت از آزادی اطلاعات و آزادی بیان چیزی است که به آن محتاج هستیم.
تدکروز می‌گوید: کنترل گوگل بر آنچه مردم می‌شنوند، می‌بینند، می‌خوانند و می‌گویند بی‌سابقه است. تقریبا 90 درصد کل جست‌وجوهای اینترنتی در ایالات متحده از بیستر گوگل انجام می‌شود. تسلط این شرکت بر داده‌های اینترنت به حدی بالاست که فعل «گوگل کردن» به یکی از واژه‌های پرکاربرد زبان ما بدل شده است. گوگل با این قدرت بازار می‌تواند اغلب گفتمان‌های ما را کنترل کند و همواره در دفاع از خود، عنوان می‌کند که عمدی در این اتفاق وجود نداشته و همه مسئولیت‌ها بر عهده الگوریتم‌ها است. این در حالی است که موتور جست‌وجوگر گوگل در واقع هیچ قدرتی ندارد و توسط انسان‌ها نوشته شده است. بنابراین هربار که در صفحات وب جست‌وجو می کنید، فقط صفحاتی قابل مشاهده هستند که مدیران گوگل تصمیم دارند به شما نمایش دهند. این مورد در شرکت‌های تابعه گوگل مثل یوتیوب هم قابل مشاهده است.
این حقوقدان آمریکایی با اشاره به اینکه فناوری‌های نوظهور نه تنها توانایی خاموش کردن صداها را دارند، بلکه قادر هستند بسته‌ای مشخص از خوراک اطلاعاتی را نیز در اختیار کاربر خود قرار دهند می‌گوید: مسئله من این است که شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل با کنگره و مردم آمریکا در حال معامله هستند، آنها اطمینان می‌دهند که بی‌طرف، منصف و به دور از رفتارهای مغرضانه عمل کنند(ولی در واقع این گونه نیست). اگر یک غول فناوری بخواهد به بلندگوی یک حزب و گروه خاص بدل شود، قطعا این حق را دارد اما باید بداند که در این صورت نمی‌تواند همچنان از امتیازات ویژه‌ای که دولت فدرال در اختیارش قرار داده است استفاده کند.(تسنیم)
