مهندسی تخریب ساختمان

تخریب ساختمان‌ به عنوان اولین مرحله از عملیات ساخت و ساز اثرات متعددی بر محیط شهری دارد و از این رو دارای اهمیت فراوانی است. تخریب ساختمان می تواند باعث آسیب جانی و مالی شود و همچنین سلامت افراد مرتبط با پروژه را به خطر بیاندازد و به محیط اطراف آسیب برساند.
 مساله تخریب در شهر تهران به طور خاص مورد توجه قرار نگرفته و دستورالعملی برای آن تهیه نشده است. البته که به صورت پراکنده مقرراتی برای تخریب در:
·        مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان
·        نشریه مشخصات عمومی کارهای ساختمانی سازمان مدیریت
·        آیین نامه حفاظت کارگاه های ساختمانی وزارت کار و امور اجتماعی
وجود دارد، ولی این موارد بیشتر حفاظت و ایمنی در حین کار را در نظر می گیرند و هیچ بحثی از جزئیات روش
تخریب بیان نشده است، در صورتی که در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا علاوه بر مباحث ایمنی، تاثیرات محیطی تخریب را برای تأمین آسایش شهروندان در آیین نامه هایی تدوین کرده است.
خوشبختانه جامعه مهندسی کشور شاهد اقداماتی نظیر پیشنهاد صلاحیت تخریب برای مهندسی عمران در سازمان نظام مهندسی، برگزاری همایش ملی مهندسی تخریب در صنعت ساختمان و ضرورت تهیه ضوابط و دستور العمل تخریب ساختمان از طرف متولیان این امر مهم می باشد.
با توجه به اینکه شهرهای بزرگ ایران میان سال بوده و نیاز به بازسازی و جوان شدن دارند لذا باید به تخریب ساختمان به صورت حرفه ای تر نگاه کرد. کسانی که در این حرفه مشغول به کارند معمولا به صورت تجربی این کار را آموخته و توانایی تخریب ساختمان‌های کلنگی را دارند و در برخورد با ساختمان های بلند مرتبه بی‌تجربه و ناتوان هستند.
 
مقدمات قبل از عملیات تخریب
قبل از شروع کار برای عملیات تخریب ساختمان، بررسی مهندسی توسط شخص ذی‌صلاح برای تعیین شرایط کف دیوارها، چارچوب‌ها، اسکلت و امکان خراب شدن بدون برنامه بخش‌های ساختمان انجام شود. همچنین ساختمان‌های همجوار بررسی شود.
 

کارفرما می بایست مجوز برای عملیات تخریب داشته باشد.
قبل از عملیات تخریب باید تمام انشعابات آب، گاز، برق جمع آوری گردد.
اگر برقراری انشعاب آب و برق در طی عملیات تخریب موردنیاز است، باید این انشعابات به صورت موقت برقرار و محافظت گردد.
باید خطر خرد شدن شیشه و شکسته شدن شیشه هرجایی که وجود دارد حذف شود.
عملیات تخریب باید از بالاترین نقطه ساختمان و دیوارهای پیرامونی شروع شود و به ترتیب به سمت پایین انجام گیرد.
قبل از شروع تخریب دیوارهای پیرامونی و کف طبقه زیرین، باید نخاله هریک از دیوارها و کف طبقات بالا برداشته شده باشد.
باید فقط پلکان‌، مسیرگذر و نردبان هایی که برای دسترسی به سازه ساختمان اختصاص یافته اند مورد استفاده قرار گیرند.
تمام پلکان ها، مسیرگذر و نردبان های مورد استفاده باید به طور مداوم بازرسی شوند که در شرایط ایمن و سالم نگه داشته شوند.
کانال‌های فلزی یا چوبی برای انتقال نخاله ها در زاویه بیش از ۴۵درجه باید بطور کامل محصور شوند.
زمانیکه عملیات تخریب در حال انجام نیست، نواحی اطراف دهانه تخلیه بطور ایمن بسته نگه داشته شود.
 
مواردی از آئین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
طبق مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان “ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا”، هر اقدامی که مستلزم جدا کردن مصالح از ساختمان به منظور حذف، نوسازی، تعمیر، مرمت و بازسازی تمام یا قسمتی از بنا باشد، تخریب نامیده می شود.
عملیات تخریب در بسیاری از فعالیت های عمرانی به عنوان اولین و حساس ترین بخش از مراحل اجرایی می باشد.
 

ماده ۱۹۸: عملیات تخریب باید از بالاترین قسمت یا طبقه شروع و به پایین ترین قسمت یا طبقه ختم گردد، مگر در موارد خاصی که تخریب به طور یکجا و استفاده از مواد منفجره در فونداسیون و از راه دور با رعایت کلیه احتياطات و مقررات ایمنی مربوطه و کسب مجوزهای لازم انجام و یا از طریق کشیدن با کابل و واژگون کردن و یا از طریق ضربه زدن با وزنه های در حال نوسان انجام شود.
ماده ۲۰۲: از تخریب قسمت هایی از ساختمان که باعث تخریب و ریزش ناگهانی قسمتهای دیگر ساختمان گردد باید جلوگیری به عمل آید.
ماده ۱۹۲: قبل از اینکه عملیات تخریب شروع شود، باید بازدید دقیقی از کلیه قسمت های ساختمان در دست تخریب بعمل آمده و در صورت وجود قسمت های خطرناک و قابل ریزش، اقدامات احتیاطی از قبیل نصب شمع، سپر و حائل و ستون های موقتی جهت مهار آن قسمتها به عمل آید.
 
 
موارد ضروری در تخریب ساختمان
در تخریب هر نوع ساختمان باید توسط پیمانکار تخریب ساختمان در زمینه حوادث و سوانح پیش بینی نشده بیمه انجام گردد و نیز جهت جلوگیری از آلودگی صوتی و زیست محیطی، محدودیت زمانی جهت انجام کار در نظر گرفته شود.
در عملیات تخریب باید کارگران با تجربه بکار گرفته شوند و اشخاص ذی صلاح بر کار آن ها باید نظارت داشته باشند.
سایر افراد از جمله متصدیان ماشین آلات و تجهیزات مربوطه باید تجربه کافی در کار تخریب را داشته باشند و زیر نظر اشخاص ذی صلاح عملیات را انجام دهند.
از وارد شدن فشارهای افقی از انباشته شدن مصالح و ضایعات حاصل از تخریب در مجاور دیوارها باید جلوگیری شود.
 
مراحل تخریب ساختمان های فرسوده
·        درخواست قطع انشعابات گاز، آب و برق
·        باز نمودن شیرآلات و تجهیزات برقی و مکانیکی شامل: آب گرمکن، پکیج، کولر آبی، کولر گازی، فن های سرویس بهداشتی و آشپزخانه، هود، کابینت های آشپزخانه و سینک، روشویی، سینک ظرفشویی، اجاق شومینه، گاز رومیزی، باز نمودن لامپ ها، باز نمودن کلید پریزها و لوسترها و چراغ های حبابی داخل و خارج ساختمان، بیرون کشیدن سیم های برق از داخل دیوارها 
·        ایجاد حریم ایمن طبق ضوابط شهرداری و مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان
·        جداسازی شیشه ها از درها و پنجره ها 
 
·        جداسازی بازشوها (درهای چوبی و آهنی بازشو و پنجره ها)
·        جداسازی پنجره ها، چهارچوب فلزی درب های چوبی، چهارچوب درب های فلزی از دیوارها
·        برچیدن عایق رطوبتی بام و مصالح شیب بندی و رسیدن به پوشش سقف
·        چنان چه اسکلت ساختمان فلزی بوده و سقف از نوع طاق ضربی باشد ابتدا تخریب طاق ضربی و سپس تخریب دیوارها و سپس برچیدن اسکلت فلزی از بالاترین سقف به سمت پایین
·        چنان چه اسکلت ساختمان فلزی و نوع پوشش سقف تیرچه بلوک باشد ابتدا تخریب سقف ها و دیوارهای هر طبقه با چکش هیدرولیکی و سپس برچیدن اسکلت فلزی از بالاترین قسمت اسکلت فلزی به سمت پایین
 
·        چنان چه اسکلت ساختمان بتنی و پوشش سقف آن از نوع دال دو طرفه (تاوه بتنی) باشد، از بالاترین طبقه به سمت پایین با چکش هیدرولیکی تخریب می شود.
·        اگر ارتفاع ساختمان از طول بازوهای بیل مکانیکی که چکش هیدرولیکی بر روی آن نصب شده بیشتر باشد در این صورت از بالا به پایین توسط چکش های بادی (کمپرسور) و چکش های برقی سقف دیوارها و سازه اصلی  تخریب می شوند و توسط کارگران به صورت دستی مواد ناشی از تخریب با ایجاد کمترین آلودگی و گرد و غبار به پایین و محوطه کارگاه هدایت شده و از آن جا بارگیری و به خارج از کارگاه منتقل می گردند.
·        بارگیری و حمل مواد ناشی از تخریب شامل نخاله های ساختمانی و آهن آلات فرسوده غیرقابل استفاده و مستهلک قابل استفاده جهت کاربری های غیر سازه ای به خارج از کارگاه 
 
·        در صورتی که ساختمان دارای فونداسیون بتنی باشد، تخریب شالوده (فونداسیون) بتنی و بارگیری مواد ناشی از تخریب آن به خارج از کارگاه
 
شرکت عمرانی و مهندسی ايستا سازه
 با تکيه بر دانش فنی و سوابق مديران خود در مهندسی و ساخت پروژه های عمرانی و با هدف توسعه و گسترش فناوری نوين و تکنيکهای روز دنيا در زمينه مديريت، طراحی، ساخت و اجرای پروژه های عمرانی شکل گرفته است.
اين شرکت با برخورداری از نيروهاي جوان ، مجرب، خلاق و نوآور، با تکيه بر تخصص و صداقت در کار و بهره گيری از آخرين دستاوردهای علمی و تکنولوژيکی درصدد ارائه خدمات مهندسی در گستره وسيعی از زمينه های مهندسی عمران می باشد.
دانش علمی و فنی در کنار تجربه ی اجرایی، مدیریتی و قراردادی، تیم فنی مهندسی “ایستاسازه” را به گروهی قابل اعتماد، جهت واگذاری کلیه مراحل برنامه ریزی، طراحی، اجرا و نیز مدیریت و نظارت راهبردی پروژه های عمرانی – ژئوتکنیکی تبدیل و انجام موفقیت‌آمیز بسیاری از پروژه‌های متنوع طرح و اجرای پایدارسازی و بهسازی خاک را تضمین نموده است.