یک حقوقدان: طرح صیانت باید به کلی کنار گذاشته شود

از آنجا که این جلسه، یک جلسۀ کارشناسی با موضوعی مربوط به عرصۀ عمومی بود، بی‌مناسبت ندیدم مختصری از مجموع بحث را مطرح کنم.

– 20 کارشناس مستقل از رشته‌های مختلف علوم کامپیوتر، پژوهشگری فضای مجازی، حقوق، ارتباطات، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و…. در این جلسه حضور داشتند. بسیاری از آنها جوان‌های تحصیلکرده‌ای بودند که پیدا بود به رشتۀ خود تسلط خوبی دارند. نمایندگان چند اندیشکده و پژوهشگاه نیز حضور داشتند. 
– جلسه نزدیک سه ساعت بطول انجامید. اگرچه در تمام جلسه هیچ یک از کارشناسان حاضر در جلسه از کمترین تعبیر یا سخن سیاسی استفاه نکرد، اما از شیوۀ سخن اغلب آنها می‌شد فهمیدکه از نظر فکری-سیاسی ، به جریان‌ها وگفتمان‌های رسمی حاکم نزدیک یا بسیار نزدیکند.
– فضای حاکم بر گفتگو کاملاً کارشناسی و غیرسیاسی بود. حاضران براساس تخصص خود و از ابعاد گوناگون در حوزه‌های قبیل علوم کامپیوتر، پژوهشگری فضای مجازی، علوم ارتباطات، حقوق، جامعه‌شناسی طرح را نقد و بررسی می‌کردند. بحث‌ها مفصل بود.
– نکتۀ مهمی که در این جلسه آشکارا جلب توجه می‌کرد این بود که تقریباً همۀ کارشناسان حاضر نقدها و ایرادهای جدی و اساسی به این طرح داشتند. محورهای مشترکی در نظرات اغلب حاضران وجود داشت:
– این طرح اصولاً ساختار و تفکری متزلزل و نامنسجم دارد؛
– طرح از نظر تخصصی پر از خطاهای کارشناسی در مورد اینترنت و فضای مجازی است؛
– گرایش اصلی طرح اصلا به حقوق کاربران بی‌توجه است؛
– مقررات طرح با دستگاه‌های موجود(مانند شورای عالی فضای مجازی) تعارض دارد؛
– اهداف طرح نامشخص و مبهم است؛
– طرح اساساً موضوع خود را نمی‌شناسد، نمی‌داند که عوالم سایبری چیست و کجا می‌رود؛
– مفاد طرح مطابق با سیاست‌های کلی نظام نیست؛
– مفاد طرح از نظر حقوقی و نگارش حقوقی دارای خطاهای زیاد است؛
– مبانی این طرح با قانون اساسی مغایرت دارد؛
– این طرح مسائل متعدد و گاه غیرمرتبطی از موضوعات مربوط به اینترنت و فضای مجازی و اینترنت را در خود جا داده که باعث شده طرح به کشکول تبدیل شود؛
– این طرح به تجربه‌های ناموفق پیشین برای محدودسازی اینترنت اصلا هیچ توجهی نداشته است؛
– نگاه امنیتی، بجای حمایت از حقوق کاربران بر این طرح غالب است؛
– طرح هیچ توجهی به افکار عمومی ندارد و کاربران نسبت به این طرح هیچ اقناع نشده‌اند؛
– مرزبانی سایبری کار نیروهای نظامی نیست که پاسخگوی پارلمان نیستند؛

در یک جمع‌بندی کلی اگر قرار باشد به توجه به نظرات کارشناسی که در این جلسه ابراز شد توجه شود، طرح صیانت از حقوق کاربران باید بکلی کنار گذاشته شود و اگر قصد دارند در این زمینه قانونگذاری کنند، باید:
– اولاً از ابتدا براساس واقعیت‌های علمی موجود سایبری و خصوصیات آن و رعایت شرایط اجتماعی و افکار عمومی و اصول قانون اساسی خصوصا بخش حقوق ملت و سیاست‌های کلی نظام متن جدیدی نوشته شود؛
– ثانیاً با توجه به گسترۀ کاربردهای اینترنت در بخش‌های مختلف، بجای یک متن، چند متن نوشته شود که نتیجۀ آنها چند قانون صحیح و کارآمد باشد؛
– ثالثاً حقوق ملت از حیث آزادی بیان و آزادی دسترسی به منابع و پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی رعایت شود؛
– رابعاً از ایجاد محدودیت دسترسی کاربرها به اینترنت خودداری شود.
– خامساً در چنین کار پیچیده و دشواری، شتابزدگی کاری نادرست است که به نتایج نادرست‌تر می‌رسد.

در این جلسه کسی را ندیدم که  طرح صیانت را درست و کامل بداند یا تلقی‌اش این باشد که با برخی تغییرات مختصر می‌توان آن اصلاح کرد.
اگر مبدعان طرح صیانت یا طرفداران آن در دولت و مجلس، واقعاً به دنبال نظرات کارشناسی هستند و نمی‌خواهند مباحث کارشناسی را قربانی مطامع و اغراض سیاسی خود کنند، کافی است گزارش کامل این جلسه را بشنوند تا بدانند آنچه ساخته‌اند چیست.(منبع: کانال تلگرامی نویسنده)