کشف روشن‌ترین نشانه از وجود حیات در مریخ
کشف روشن‌ترین نشانه از وجود حیات در مریخ
نیکی فاکس، معاون بخش علمی ناسا در یک نشست خبری درباره یافته‌های این مطالعه، گفت: «این نزدیک‌ترین نقطه به کشف حیات تاریخی در مریخ است که تاکنون به آن رسیده‌ایم.»
شان دافی، سرپرست موقت ناسا، نیز در این نشست افزود: «این کشف به‌راستی می‌تواند روشن‌ترین نشانه حیات در مریخ باشد که تاکنون یافته‌ایم.» البته تاکید کرد که برای تایید این نتایج، به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.
پرسویرنس در حال کاوش سازه‌ای موسوم به «فرشته درخشان» بود؛ مجموعه‌ای از بیرون‌زدگی‌های سنگی در دره باستانی «نرتوا ولی» که زمانی آب پرشتاب به دهانه جیزرو وارد می‌کرد. بر اساس بیانیه ناسا، ابزارهای علمی کاوشگر نشان دادند که سنگ‌های رسوبی این منطقه از رس و سیلت ساخته شده‌اند؛ موادی که روی زمین بهترین نگهدارنده‌های حیات میکروبی گذشته محسوب می‌شوند. این سنگ‌ها همچنین سرشار از کربن آلی، گوگرد، آهن اکسیدشده (زنگ‌زده) و فسفرند.
بر اساس مطالعه یادشده، این سنگ‌های رسی با لکه‌هایی پوشیده شده‌اند که دانشمندان آن‌ها را «خال‌پلنگی» و «دانه خشخاشی» نامیده‌اند. جوئل هوروویتز، دانشمند ماموریت پرسویرنس و نویسنده اصلی این مقاله از دانشگاه استونی بروک نیویورک، در نشست خبری توضیح داد: «میکروب‌ها می‌توانند ماده آلی را مصرف کنند و آن را با گل واکنش دهند. محصول جانبی این واکنش همین مواد معدنی است.»
به گفته دانشمندان، تجزیه و تحلیل‌ها نشان می‌دهد که سازه فرشته درخشان بافت‌ها، ویژگی‌های شیمیایی و معدنی و نشانه‌های آلی دارد که باید به‌عنوان «امضاهای احتمالی زیستی» موردتوجه قرار گیرد.
فاکس توضیح داد: «این یافته بیشتر شبیه به یک نشانه باقی‌مانده است تا خود حیات. مثل دیدن یک فسیل است؛ شاید بقایای یک وعده غذا بوده، یا چیزی که دفع شده است و حالا ما آثارش را می‌بینیم.» او تاکید کرد: «این نشانه می‌تواند متعلق به حیات باستانی باشد که میلیاردها سال پیش وجود داشت و در حال حاضر دیگر وجود ندارد.»
به گفته او، «ما یک گام به پاسخ یکی از عمیق‌ترین پرسش‌های بشر نزدیک‌تر شدیم؛ اینکه آیا واقعا در جهان تنهاییم؟»
جنیس بیشاپ، دانشمند علوم سیاره‌ای در موسسه ستی کالیفرنیا، و ماریو پارنته، کارشناس سنجش از دور سیاره‌ای در دانشگاه ماساچوست، در مقاله‌ای همراه این گزارش نوشتند: «هیچ مدرکی از وجود میکروب در مریخ امروز وجود ندارد.» با این حال آن‌ها افزودند: «اگر در مریخ باستان میکروبی وجود داشته، ممکن است در دریاچه دهانه جیزرو مواد معدنی سولفاته را کاهش داده و سولفید ایجاد کرده باشد.»
شان کارول، نویسنده علمی و فیزیکدان نظری که در این پژوهش نقشی نداشت، روز چهارشنبه در شبکه بلواسکای نوشت: «داده‌های پرسویرنس جذاب‌اند، اما هنوز خیلی زود است که آن را به وجود حیات نسبت دهیم. علم زمان می‌برد و این اشکالی ندارد.»
پژوهشگران تاکید کردند بازگرداندن نمونه هسته سنگی جمع‌آوری‌شده از این سازه به زمین و بررسی آن با ابزارهای حساس آزمایشگاهی، امکان تعیین منشا مواد معدنی، آلی و بافت‌های موجود را فراهم می‌کند.
برخی دانشمندان و گروه‌های مدافع پژوهش درباره کاهش بودجه برنامه‌های ناسا در دوران دولت ترامپ نگرانی‌هایی مطرح کرده‌اند. دافی گفت مسئولان ناسا در حال بررسی چگونگی بازگرداندن نمونه‌های جمع‌آوری‌شده به زمین‌اند: «کاری که می‌کنیم، این است که بودجه‌ها و جدول زمانی خود را بررسی کنیم و ببینیم چگونه می‌توانیم پول را بهتر خرج کنیم و چه فناوری‌هایی داریم که بتوانیم نمونه‌ها را سریع‌تر بازگردانیم. این تحلیلی است که هم‌اکنون در جریان است.»
این پژوهش نه‌تنها نشانهای جدید برای امکان وجود حیات گذشته در مریخ فراهم می‌آورد، بلکه اهمیت ماموریت نمونه‌برداری مریخ را نیز بیشتر نشان می‌دهد. از سوی دیگر، این یافته‌ها دیدگاهی تازه از وضعیت اقلیمی و محیطی مریخ باستان به دست می‌دهند. وجود رسوبات ریزدانه مانند رس و سیلت و مواد معدنی ویژه‌ای مثل ویویانیت و گریگایت نشانه‌هایی‌اند که در زمین معمولا در محیط‌های کم‌اکسیژن و غنی از ماده آلی تشکیل می‌شوند؛ شرایطی که برای زندگی میکروبی مناسب است.
اگر این شواهد به‌درستی تحلیل شوند، ممکن است نشان دهد مریخ در دوره‌های تاریخی‌اش مدت طولانی‌تری از آنچه تاکنون تصور می‌شد، میزبان آب مایع و شرایط زیست‌پذیر بوده است.
