چرا پس از بلندشدن هواپیما احساس سقوط میکنیم؟ (دلیل علمی)
چرا پس از بلندشدن هواپیما احساس سقوط میکنیم؟ (دلیل علمی)
بسیاری از مسافران هنگام پرواز، حدود ۳۰ ثانیه پس از جدا شدن هواپیما از زمین، احساسی شبیه به افت ناگهانی یا سقوط را تجربه میکنند؛ احساسی که میتواند باعث نگرانی یا تعجب شود، در حالی که هواپیما همچنان در حال اوجگیری است.
این پدیده، برخلاف تصور برخی مسافران، ارتباطی با کاهش ارتفاع واقعی ندارد و توضیح آن به نحوه درک بدن انسان از شتاب و تغییرات حرکتی بازمیگردد.
مطالعات علمی و تجربه خلبانان نشان میدهد آنچه مسافران احساس میکنند، نتیجه تغییرات بسیار جزئی در شتاب هواپیما در مرحله پس از برخاستن است. پس از اوجگیری اولیه، هواپیما برای بهینهسازی سرعت خود، نیروی پیشران را کاهش داده و شیب صعود را کمی ملایمتر میکند. این تغییر باعث میشود زاویه دماغه اندکی پایین بیاید و صدای موتور نیز کمتر شود. سامانه تعادل گوش داخلی این تغییرات را ثبت میکند و گاهی مغز آن را به اشتباه بهعنوان «سقوط» تفسیر میکند، در حالی که هواپیما همچنان با ثبات در حال صعود است.
به گزارش وبسایت «ایافال ساینس»، این واکنش بیشتر به دلیل حساسیت گوش داخلی به شتاب و تغییرات ناگهانی حرکت رخ میدهد. در همین زمینه، سایمون، خلبان و مربی غلبه بر ترس از پرواز که با نام کاربری flyman_simon شناخته میشود، در شبکه اجتماعی اینستاگرام توضیح داده است که این مرحله کاملاً طبیعی است و نشان میدهد پرواز طبق برنامه پیش میرود. او تاکید کرده احساس افت پس از برخاستن، واقعی نیست و هواپیما تنها پس از کاهش قدرت موتور، با شیب ملایمتری به صعود ادامه میدهد.
به گفته این خلبان، گوش داخلی کاهش جزئی زاویه دماغه و تغییر در صدای موتور را تشخیص میدهد و ممکن است این تغییرات بهعنوان افت ارتفاع برداشت شود، در حالی که هواپیما همچنان در مسیر صعود قرار دارد. برخی مسافران این تغییر را بهصورت احساسی در معده نیز تجربه میکنند؛ احساسی شبیه «خالی شدن معده» که معمولاً در وسایل بازی هیجانی یا هنگام عبور خودرو از دستاندازها رخ میدهد.
از نظر فیزیکی، هنگام اوجگیری شدید، بدن و هواپیما همزمان به سمت بالا حرکت میکنند. زمانی که شتاب رو به بالا کاهش مییابد، بدن برای لحظهای تمایل دارد حرکت قبلی خود را حفظ کند و همین موضوع باعث ایجاد حس افت ناگهانی میشود.
با وجود ناخوشایند بودن این احساس برای برخی مسافران، این مرحله بخشی مهم از فرآیند پرواز است. کاهش شتاب پس از برخاستن به حفظ سلامت موتورها کمک میکند، مدتزمان فعالیت آنها در حداکثر توان را کاهش میدهد و همچنین از شدت صدای ناشی از پرواز میکاهد؛ موضوعی که برای ساکنان اطراف فرودگاهها نیز اهمیت دارد.
خلبانان تاکید میکنند این احساس موقتی است و بهسرعت از بین میرود و پس از آن، هواپیما وارد مرحله صعودی نرم و پایدار میشود. کارشناسان صنعت هوانوردی نیز معتقدند آگاهی از این پدیده میتواند به کاهش اضطراب مسافران و افزایش آرامش آنها در لحظات اولیه پرواز کمک کند.
