پژوهش جدید: هوش مصنوعی انسانها را منطقیتر از واقعیت تصور میکند
پژوهش جدید: هوش مصنوعی انسانها را منطقیتر از واقعیت تصور میکند
نتایج یک پژوهش تازه نشان میدهد که شیوه برداشت سامانههای هوش مصنوعی از نحوه تفکر انسان، تا حدی خوشبینانهتر از واقعیت است. بر اساس این تحقیق، مدلهای پرکاربرد هوش مصنوعی، از جمله ChatGPT متعلق به شرکت OpenAI و Claude توسعهیافته توسط Anthropic، معمولاً انسانها را منطقیتر، عقلانیتر و استراتژیکتر از آنچه در عمل هستند، فرض میکنند؛ بهویژه در موقعیتهایی که نیازمند تفکر راهبردی است.
به گزارش نیوزلن و به نقل از Digitaltrends، این فاصله میان انتظارات هوش مصنوعی از رفتار انسان و تصمیمهایی که افراد در دنیای واقعی میگیرند، میتواند پیامدهای مهمی برای دقت پیشبینیهای این سیستمها در حوزه اقتصاد و سایر زمینهها به همراه داشته باشد.
آزمایش هوش مصنوعی در برابر تفکر انسانی
پژوهشگران برای بررسی این موضوع، مدلهایی مانند ChatGPT-4o و Claude-Sonnet-4 را در چارچوب یکی از مفاهیم کلاسیک نظریه بازیها با عنوان «مسابقه زیبایی کینزی» مورد آزمایش قرار دادند. درک سازوکار این بازی، به روشن شدن اهمیت نتایج پژوهش کمک میکند.
در این مسابقه، هدف شرکتکنندگان انتخاب گزینهای نیست که شخصاً آن را ترجیح میدهند، بلکه باید پیشبینی کنند سایر افراد چه انتخابی خواهند داشت. از منظر نظری، بازی منطقی مستلزم عبور از قضاوتهای اولیه و تحلیل چندلایه از استدلال دیگران است؛ سطحی از تفکر راهبردی که انسانها در عمل اغلب در دستیابی به آن با دشواری مواجهاند.
برای ارزیابی عملکرد مدلهای هوش مصنوعی، از آنها خواسته شد نسخهای از این بازی با عنوان «حدس بزن عدد» را انجام دهند. در این نسخه، هر بازیکن عددی بین صفر تا صد انتخاب میکند و برنده کسی است که عدد انتخابیاش به نیمی از میانگین اعداد انتخابشده توسط همه بازیکنان نزدیکتر باشد.
در جریان این آزمایش، توصیفهایی از رقیبان انسانی به مدلهای هوش مصنوعی ارائه شد؛ از دانشجویان سال اول مقطع کارشناسی گرفته تا نظریهپردازان باتجربه حوزه بازیها. سپس از این مدلها خواسته شد علاوه بر انتخاب یک عدد، منطق و استدلال خود را نیز تشریح کنند.
نتایج نشان داد که این مدلها انتخابهای خود را بر اساس نوع حریفی که تصور میکردند با او روبهرو هستند، تنظیم میکنند؛ امری که از وجود نوعی تفکر استراتژیک در آنها حکایت دارد. با این حال، آنها بهطور مداوم سطحی از عقلانیت و استدلال منطقی را به انسانها نسبت میدهند که بیشتر بازیکنان واقعی در عمل از خود نشان نمیدهند. در نتیجه، این سیستمها اغلب «بیش از حد هوشمندانه» بازی میکنند و از هدف اصلی فاصله میگیرند.
اگرچه این مطالعه نشان میدهد که مدلهای هوش مصنوعی قادرند انتخابهای خود را بر اساس ویژگیهایی مانند سن یا میزان تجربه تطبیق دهند، اما همچنان در تشخیص راهبردهای غالبی که انسانها در بازیهای دونفره به کار میگیرند، با چالش روبهرو هستند. به اعتقاد پژوهشگران، این مسئله بیانگر دشواری مداوم در همترازسازی رفتار هوش مصنوعی با الگوهای واقعی تصمیمگیری انسان است؛ بهویژه در وظایفی که به پیشبینی کنش دیگران وابستهاند.
این یافتهها همچنین نگرانیهای گستردهتری را درباره چتباتهای امروزی بازتاب میدهد. از جمله پژوهشهایی که نشان میدهد حتی پیشرفتهترین سامانههای هوش مصنوعی نیز تنها حدود ۶۹٪ دقت دارند، و هشدار کارشناسان مبنی بر اینکه این مدلها میتوانند شخصیت انسانی را بهشکلی قانعکننده شبیهسازی کنند؛ موضوعی که احتمال سوءاستفاده و دستکاری را افزایش میدهد. با گسترش استفاده از هوش مصنوعی در مدلسازی اقتصادی و سایر حوزههای تخصصی، درک نقاطی که فرضیات این فناوری از واقعیت رفتار انسانی فاصله میگیرد، بیش از پیش اهمیت خواهد داشت.
