هشدار ویکی‌پدیا: هوش مصنوعی در حال بلعیدن ترافیک و تهدید آینده دانش آنلاین است
هشدار ویکی‌پدیا: هوش مصنوعی در حال بلعیدن ترافیک و تهدید آینده دانش آنلاین است
بنیاد ویکی‌مدیا با انتشار بیانیه‌ای هشدار داد که گسترش ربات‌های هوش مصنوعی و ارائه خلاصه‌های خودکار توسط موتورهای جستجو، تأثیر منفی قابل توجهی بر ترافیک ویکی‌پدیا گذاشته و دسترسی مستقیم کاربران به بزرگ‌ترین دانش‌نامه آنلاین جهان را کاهش داده است.
به گزارش نیوزلن و به نقل از انگجت، «مارشال میلر»، مدیر ارشد محصول ویکی‌مدیا، در پستی رسمی اعلام کرد که این بنیاد شاهد کاهش حدود هشت درصدی بازدید از صفحات ویکی‌پدیا در مقایسه با سال گذشته بوده است. به گفته وی، این روند نزولی عمدتاً ناشی از دو عامل است:
۱. ارائه مستقیم پاسخ‌ها به کاربران در صفحه نتایج موتورهای جستجو (SERP) که اغلب از محتوای ویکی‌پدیا استخراج شده‌اند.
۲. افزایش استفاده از چت‌بات‌ها و سامانه‌های مبتنی بر مدل‌های زبانی بزرگ (LLM).
میلر خاطرنشان کرد: ما بر این باوریم که کاهش آمار بازدید، بازتاب تأثیر فناوری‌های هوش مصنوعی مولد و تغییر الگوهای جستجوی کاربران در پلتفرم‌های اجتماعی است. زمانی که موتورهای جستجو پاسخ‌ها را مستقیماً و بدون ارجاع به منبع اصلی ارائه می‌دهند، انگیزه برای مراجعه مستقیم به ویکی‌پدیا کاهش می‌یابد.
وی همچنین به چالش‌های فنی ناشی از افزایش فعالیت ربات‌های هوش مصنوعی اشاره کرد که تشخیص و تفکیک ترافیک انسانی از ربات‌ها را با دشواری مواجه ساخته است. پس از ارتقای سامانه تشخیص ربات‌ها، آمار واقعی کاهش ترافیک آشکار شد.
هشدار نسبت به یک بحران بزرگ‌تر
به گفته میلر، این مسئله فراتر از یک کاهش ترافیک ساده است و می‌تواند به یک چالش وجودی برای اکوسیستم اطلاعاتی اینترنت تبدیل شود. وی تأکید کرد ویکی‌پدیا تنها پایگاهی در این مقیاس است که با تکیه بر اصول تأییدپذیری، بی‌طرفی و شفافیت عمل می‌کند و زیرساخت اطلاعاتی بخش وسیعی از اینترنت را تقویت می‌نماید.
وی هشدار داد: کاهش مداوم بازدیدها می‌تواند به کاهش تعداد داوطلبان، کمبود منابع مالی و در نهایت، تضعیف کیفیت و قابلیت اطمینان محتوا بینجامد.
راه‌حل پیشنهادی: شفافیت و ارجاع
میلر از توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی و موتورهای جستجو خواست تا با رعایت اصل شفافیت، منبع اطلاعات را به روشنی ارائه کنند و امکان تعامل مستقیم کاربران با محتوای اصلی را فراهم آورند.
برای تقویت اعتماد عمومی به اطلاعات آنلاین، پلتفرم‌ها باید نه تنها منبع را ذکر کنند، بلکه امکان بازدید و مشارکت در آن منابع را نیز تسهیل نمایند.
واکنش به خلاصه‌های هوش مصنوعی در ویکی‌پدیا
گفتنی است ویکی‌پدیا پیش از این، در اوایل تابستان امسال، طرحی آزمایشی برای نمایش خلاصه‌های تولیدشده توسط هوش مصنوعی در ابتدای مقالات را کلید زد، اما این پروژه به دلیل انتقادات گسترده ویراستاران داوطلب متوقف شد و هرگز به مرحله اجرا نرسید.
این رویداد نشان می‌دهد که چگونه ظهور فناوری‌های نوین می‌تواند همزمان هم به عنوان یک فرصت و هم به عنوان یک تهدید برای منابع اطلاعاتی باز و مشارکتی عمل کند.
