جنگنده «کیش‌و‌مات»؛ سوخو ۷۵ روسیه در آستانه پرواز است

مقامات روسیه مدعی هستند که نمونه‌ی اولیه‌ی جنگنده‌ی تک‌موتوره‌ی سوخو ۷۵ «چک‌میت» (به معنای کیش‌و‌مات)، احتمالاً تا اوایل سال آینده‌ی میلادی وارد مرحله‌ی تست پرواز خواهد شد.

توسعه‌ی سوخو ۷۵ (هواپیمایی که چهار سال پیش برای نخستین‌بار رونمایی شد) با تمرکز ویژه بر بازارهای صادراتی ادامه دارد و حتی برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای ساخت نسخه‌ی بدون سرنشین آن در دستور کار است.

شرکت یونایتد ایرکرفت کورپوریشن (UAC) که نخستین‌بار ماکت این جنگنده را در نمایشگاه هوایی دبی ۲۰۲۱ به‌نمایش گذاشته بود، اکنون از پیشرفت پروژه خبر می‌دهد.

سرگئی چمزوف، رئیس هلدینگ دفاعی «روس‌تک»، در نمایشگاه هوایی دبی ۲۰۲۵ اعلام کرد که کار روی پروتوتایپ واقعی تقریباً به مرحله‌ی پروازهای آزمایشی رسیده و تولیدش به‌زودی آغاز می‌شود.

سرگئی بوگدان، سرخلبان آزمایشگر سوخو، اوایل سال ۲۰۲۶ را تاریخ هدف برای آغاز تست‌های پرواز اعلام کرد؛ چراکه به گفته‌ی او، هواپیما هم‌اکنون در کارگاه در حال نهایی‌سازی است.

طبق گزارش برخی منابع، سوخو ۷۵ با حداکثر وزن برخاست حدود ۲۶ تن، عملاً در کلاس جنگنده‌های میان‌وزن (چیزی بین F-35 و سوخو ۵۷ سنگین‌وزن) جای می‌گیرد و توان حمل حدود ۷٫۴ تن مهمات هوابه‌هوا و هوابه‌زمین را در زیر بال و سه محفظه‌ی داخلی دارد.

موتور جنگنده با نیروی رانش ۱۴٫۵ تا ۱۶٫۵ تن، سرعتی بین عدد ماخ ۱٫۸ تا ۲ (تقریبا ۲۴۷۰ کیلومتربرساعت) را فراهم می‌کند. طراحی چک‌میت نسبت‌به مدل‌های اولیه در سال ۲۰۲۱ تکامل یافته است؛ لبه‌های عقبی بال‌ها بزرگ‌تر شده، فلپرون‌ها تا انتهای دم کشیده شده‌اند و ورودی هوای زاویه‌دار زیر دماغه با حذف جداکننده و صاف‌ترشدن کف، از طراحی DSI (ورودی هوای مافوق‌صوت بدون انحراف‌دهنده) بهره می‌برد که مشابه F-35 و جنگنده‌های مدرن چینی است و به کاهش سطح مقطع راداری کمک می‌کند.

در کنار مدل سرنشین‌دار، ماکت جدیدی از نسخه‌ی بدون سرنشین چک‌میت به‌نمایش درآمد که تغییرات طراحی جدید را بازتاب می‌دهد.

نسخه‌ی بدون سرنشین به سیستم هدف‌گیری الکترواپتیکال (EOTS) در زیر بدنه و سنسورهای توزیع‌شده (DAS) مجهز است که برای آگاهی محیطی و عملیات‌های خودمختار ضروری است.

با وجود خوش‌بینی مقامات، واقعیت‌های میدانی چالش‌برانگیز به نظر می‌رسند. خود چمزوف می‌گوید توسعه‌ی یک هواپیمای مناسب ۱۰ تا ۱۵ سال زمان می‌برد. سوخو ۵۷ نیز یک دهه پس از اولین پرواز به تولید انبوه رسید.

تاکنون برخلاف پروژه‌های قبلی روسیه، هیچ تصویر یا شواهدی از ساخت پروتوتایپ واقعی از نسخه‌ی بدون سرنشین سوخو ۷۵ منتشر نشده و از سوی دیگر تحویل سوخو ۵۷ به نیروی هوایی روسیه طی سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ بسیار کند پیش رفته است.