۹۹ درصد از جمعیت جهان هوای ناسالم تنفس می‌کنند

ما معمولاً هوایی را که تنفس می‌کنیم، پاک تصور می‌کنیم، ولی داده‌های جدید نشان می‌دهند آلاینده‌هایی که مسئول میلیون‌ها مورد مرگ پیشگیری‌پذیر هستند، هوایی را که بیشتر ما تنفس می‌کنیم به سطح ناسالم رسانده‌اند.

سوفی گامی، مدیر فنی در سازمان بهداشت جهانی (WHO)، با اشاره به به‌روزرسانی جدید دستورالعمل‌های کیفیت هوای این سازمان می‌گوید: «آلودگی هوا در سطوح بسیار کمتر از چیزی که پیش از این تصور می‌کردیم نیز می‌تواند بر سلامتی تأثیرگذار باشد.»

براساس تحلیل داده‌های آلودگی هوا در بیش از ۶ هزار شهر از ۱۱۷ کشور، WHO می‌گوید ۹۹ درصد از جمعیت جهان اکنون هوایی تنفس می‌کنند که دستور العمل‌های جدید ایمنی را برآورده نمی‌کند و این شامل ۸۰ درصد از مناطق شهری جهان می‌شود.

با هر بار تنفس، گاز نامرئی نیتروژن دی‌اکسید (NO2) که از خودروها، تجهیزات ساختمانی، دیگ‌های بخار صنعتی، نیروگاه‌ها و سایر منابع آلاینده آزادشده، به اعماق ریه ما وارد می‌شود و در آنجا به بافت‌های حساس مسیر هوا آسیب می‌رساند که می‌تواند باعث التهاب، آلرژی، آسم و کاهش عملکرد ریه شود.

نقشه‌ی میزان آلاینده NO2 بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ در شهرهای دارای پایگاه‌ سنجش این آلاینده در سراسر زمین

NO2 احتمال ابتلا به آسم در کودکان را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد و حتی قرار گرفتن کوتاه‌مدت درمعرض این گاز با کاهش وزن در نوزادان و بیماری‌های قلبی عروقی در ارتباط است.

ما همچنین ذرات معلقی که با هوا جا‌به‌جا می‌شوند را تنفس می‌کنیم که از اجزای گوناگونی چون غبار طبیعی بیابان‌ها یا منابع آلاینده‌ای چون میکروپلاستیک‌ها، اجاق گازها، صنایع، فعالیت‌های کشاورزی، سوخت‌های فسیلی و آتش سوزی‌ها در طبیعت ایجاد شده‌اند. WHO وضعیت ذرات معلق با اندازه‌ی برابر یا کوچکتر از ۱۰ میکرومتر (PM10) یا ۲٫۵ میکرومتر (PM2.5) را پایش می‌کند.

به گفته این سازمان «ذرات معلق، به‌ویژه PM2.5 می‌توانند به اعماق ریه‌ها نفوذ کنند و وارد جریان خون شده و باعث بیماری‌های قلبی عروقی، مغزی عروقی (سکته‌های مغزی) و دستگاه تنفسی شوند. همچنین شواهدی از تأثیر ذرات معلق بر سایر اعضای بدن و ایجاد بیماری در آن‌ها وجود دارد.»

نقشه‌ی میزان آلاینده PM2.5 بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ در شهرهای دارای پایگاه‌ سنجش این آلاینده در سراسر زمین

درحالی‌که کشور‌های درحال توسعه نسبت به کشور‌های توسعه‌یافته بیشتر با مشکل ذرات معلق درگیر هستند، (هند دارای بیشترین آلودگی PM10 و چین دارای بیشترین میزان PM2.5 هستند.) این تفاوت در مورد آلاینده NO2 دیده نمی‌شود.

نقشه‌ی میزان آلاینده PM10 بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ در شهرهای دارای پایگاه‌ سنجش این آلاینده در سراسر زمین

در سراسر جهان تنها ۲۳ درصد مردم در ۴ هزار شهر مورد مطالعه، سطوح NO2 مورد تأیید دستور العمل ایمنی WHO را تنفس می‌کنند و بیشترین تجمع این آلاینده در مدیترانه مشاهده می‌شود.

ماه گذشته گزارش بزرگ‌مقیاس دیگری از کیفیت هوا توسط شرکت سوئیسی IQAir منتشر شد که نتایج مشابهی را نشان می‌داد و هیچ کشوری در سال ۲۰۲۱ موفق به رعایت دستورالعمل‌های کیفیت هوای WHO در مورد PM2.5 نشده بود.

مجموعه IQAir دریافتند آتش سوزی‌های طبیعی، تحت تأثیر تغییرات اقلیمی، باعث جهش در میزان آلاینده PM2.5 در ایالات متحده نسبت به سال ۲۰۲۰ شده‌اند. اقشار کم‌درآمد در ایالات متحده بیشترین میزان آلودگی را تجربه کرده‌اند و شهر لس‌آنجلس آلوده‌ترین شهر ایالات متحده از نظر آلودگی هوا بوده است.

Shocking!
۹۹% – or almost the entire world’s population breathes air with unhealthy levels of fine particulate matter & nitrogen dioxide, and threatens their health.
More: https://t.co/Llaj2wHk0V #HealthierTomorrow pic.twitter.com/QlHUP4iyS4

— World Health Organization (WHO) (@WHO) April 4, 2022

خبر خوش این است که بسیاری از شهر‌های چین در سال گذشته شاهد بهبود کیفیت هوا بوده‌اند ولی هنوز راه درازی تا رسیدن به هوای سالم پیش رو دارند. کشور‌های درحال توسعه با چالش‌های بیشتری در زمینه پخت‌وپز و شومینه و همچنین صنایع روبه‌رو هستند.

فرانک هَمز، مدیر عامل IQAir می‌گوید: «این واقعیت که هیچ شهر بزرگ یا کشوری مطابق دستورالعمل جدید کیفیت هوای سازمان بهداشت جهانی، هوای پاک و سالم برای شهروندانش فراهم نکرده، تکان‌دهنده است. این گزارش تأکید می‌کند که اقدامات زیادی برای اطمینان از دسترسی عموم به هوای پاک و سالم برای تنفس باقی مانده است. اکنون زمان اقدام فرا رسیده است.»

هر دو گزارش نشان می‌دهند که تقریباً همه ما به‌خاطر وجود آلاینده‌ها با افزایش خطر بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، بیماری‌های ریوی و سرطان مواجه هستیم. WHO تخمین می‌زند که آلودگی هوا توسط PM2.5 به‌تنهایی مسئول ۴٫۲ میلیون مرگ زودهنگام در سال ۲۰۱۶ بوده است.

WHO تأکید می‌کند که سوخت‌های فسیلی مضرترین آلاینده‌ها را منتشر می‌کنند که باعث بیماری‌های حاد و مزمن می‌شوند. همچنین آن‌ها شرایطی را که باعث ایجاد آلاینده‌های طبیعی بزرگ‌تری مانند آتش‌سوزی طبیعت و طوفان‌های شن می‌شوند، تشدید می‌کنند. این سازمان خواهان کاهش گسترده و سازمان‌یافته استفاده از این سوخت‌ها است.

راه‌حل‌ها همان‌هایی هستند که برای مقابله با بحران اقلیمی به آن‌ها نیاز داریم: استفاده از خودرو‌های الکتریکی، گسترش استفاده از حمل و نقل عمومی، جایگزینی سوخت‌های فسیلی با انرژی‌های تجدید پذیر و روی آوردن به توسعه و کشاورزی پایدار.

دکتر تِدروس اَدهانوم، مدیر کل سازمان بهداشت جهانی می‌گوید: «نگرانی‌های فعلی درباره انرژی، اهمیت شتاب در گذار به انرژی‌های پاک‌تر و سالم‌تر را پر رنگ می‌کنند. قیمت بالای سوخت‌های فسیلی، امنیت انرژی و ضرورت توجه به چالش‌های هم‌زمان آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی، تأکید می‌کنند که باید با سرعت بیشتری به سمت دنیایی مستقل از سوخت‌های فسیلی حرکت کنیم.»

درحالی‌که سوخت‌های فسیلی با وجود جایگزین‌های ارزان‌تر و سالم‌تر، هنوز لجوجانه به‌عنوان مناسب‌ترین شکل انرژی دیده می‌شوند، داده‌های جدید یادآوری می‌کنند که بیشتر ما هر روز با خرید آن‌ها، سلامتی خود را درمعرض خطر قرار می‌دهیم.

گزارش پایگاه داده کیفیت هوای سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۲۲ از این لینک دردسترس است.