جنگ سرد جدید در راه است، اما این بار با سلاح هوش مصنوعی
جنگ سرد جدید در راه است، اما این بار با سلاح هوش مصنوعی
بر اساس گزارش تخصصی مرکز ژئوپلیتیک جی‌پی‌مورگان چیس، رقابت فناوری هوش مصنوعی در حال شکل‌دهی به نظم ژئوپلیتیک جدیدی است که تأثیرات آن از تحولات عصر هسته‌ای نیز فراتر خواهد رفت.
این گزارش جامع که برای اولین بار توسط آکسیوس منتشر شده، تحولات اخیر در عرصه هوش مصوعی را عمیقاً تحلیل کرده است.
انتخابات ۲۰۲۴؛ نقطه عطف تحولات
گزارش جی‌پی‌مورگان، انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا را «مهم‌ترین رویدادی» می‌داند که ژئوپلیتیک هوش مصنوعی را در سال گذشته تغییر داده است. در این گزارش آمده: «امسال، جهت‌گیری دولت ایالات متحده به سمت بخش فناوری و جامعه بین‌المللی گسترده‌تر تغییر کرده است.» این تحول به گونه‌ای بوده که شرکت‌های هوش مصنوعی بخش خصوصی، اکنون دولت را به عنوان یک معامله‌گر یا سرمایه‌گذار مستقیم می‌بینند.
هفت محور تحول‌آفرین
این گزارش که با عنوان «ژئوپلیتیک هوش مصنوعی: رمزگشایی سیستم عامل جهانی جدید» منتشر شده، هفت محور استراتژیک را شناسایی کرده که آینده قرن حاضر را تعیین خواهند کرد:
– این مدعی: سرمایه‌گذاری کلان برای قرارگیری در خط مقدم توسعه هوش مصنوعی
– ایالات متحده: تغییر استراتژی برای ایجاد توازن در برابر ظهور چین
– اتحادیه اروپا: تلاش برای کاهش وابستگی به فناوری خارجی و تقویت قابلیت‌های بومی
– خاورمیانه: تبدیل صندوق‌های ثروت ملی به بازیگران کلیدی زیرساخت هوش مصنوعی
– تحولات نیروی کار: اختلال در بازار کار و تقویت گرایش‌های پوپولیستی
– برتری دفاعی: مزیت تعیین‌کننده نظامی برای ارتش‌های پیشرو در هوش مصنوعی
– گلوگاه‌های حیاتی: نقش تعیین‌کننده نیمه‌رساناها، مواد معدنی و ظرفیت برق
ایالات متحده در موقعیت برتر
درک چولت، رئیس مرکز ژئوپلیتیک جی‌پی‌مورگان و نویسنده همین گزارش، در مصاحبه‌ای تأکید کرد: «من نمی‌خواهم جایگاه آمریکا در حوزه هوش مصنوعی را با هیچ کشور دیگری در جهان عوض کنم.»
چولت که سابقه خدمت در دولت بایدن را دارد، پیش از این مشاور تونی بلینکن، وزیر امور خارجه و رئیس دفتر لوید آستین، وزیر دفاع بوده است.
این گزارش نشان می‌دهد ایالات متحده از نظر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در هوش در جهان مصنوعی پیشتاز است و پیش‌بینی می‌شود در نیمه اول سال ۲۰۲۵ از مجموع سرمایه‌گذاری‌های سال قبل پیشی بگیرد.
هشدارهای استراتژیک و تنش‌های تجاری
با وجود برتری فعلی آمریکا، گزارش هشدار می‌دهد که برخی سیاست‌ها از جمله افزایش تعرفه‌ها، محدودیت‌های مهاجرتی و کاهش بودجه علم و فناوری ممکن است در نهایت نوآوری هوش مصعوی این کشور را با مانع مواجه کند.
نویسندگان گزارش می‌نویسند: «روندهای اخیر مربوط به تعرفه‌ها، مهاجرت و کاهش بودجه علم و فناوری ایالات متحده ممکن است با اهداف هوش مصنوعی اعلام‌شده این کشور در سطح جهانی در تضاد باشد.»
این هشدارها در شرایطی مطرح می‌شود که تنش‌های تجاری بین آمریکا و چین – دو قدرت مسلط در عرصه هوش مصنوعی – بار دیگر در حال اوج‌گیری است. چین تهدید کرده دسترسی جهانی به منابع عناصر خاکی کمیاب خود را قطع خواهد کرد، در حالی که ترامپ با تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی بر کالاهای چینی تلافی کرده است.
جنگ سرد جدید در راه است؛ اما این بار با سلاح هوش مصنوعی
چولت در تحلیل نهایی خود به آکسیوس می‌گوید: «هوش مصنوعی از زمان طلوع عصر هسته‌ای در ۸۰ سال پیش، به اندازه هر چیز دیگری از نظر ژئوپلیتیکی اهمیت دارد.»
وی خاطرنشان کرد: «دولت‌ها در عصر هسته‌ای توسعه فناوری را هدایت می‌کردند، اما هوش مصنوعی عمدتاً توسط بخش خصوصی هدایت شده است. اکنون دولت‌ها در سراسر جهان مجبورند برای جبران این عقب‌افتادگی تلاش کنند.»
این گزارش نتیجه می‌گیرد که هوش مصنوعی نه تنها یک فناوری تحول‌آفرین، بلکه یک نیروی ژئوپلیتیک تعیین‌کننده است که بازتعریف روابط بین الملل، امنیت جهانی و توازن قدرت در قرن حاضر را رقم خواهد زد.
