تفاوت ADHD و واکنشهای ناشی از تروما: آنچه والدین باید بدانند
تفاوت ADHD و واکنشهای ناشی از تروما: آنچه والدین باید بدانند
برخی متخصصان اطفال و سلامت روان نسبت به افزایش سردرگمی بین علائم اختلال بیشفعالی-کمتوجهی (ADHD) و رفتارهای ناشی از تجربه آسیبهای روانی هشدار میدهند. این سردرگمی میتواند منجر به تشخیص نادرست و تجویز داروهای محرک برای کودکانی شود که مشکل اصلیشان فقدان احساس امنیت است.
براساس گزارش Psychology Today، کودکانی که تجربه رویدادهای آسیبزا مانند خشونت خانگی، بیتوجهی، فقدان والدین یا تغییرات مکرر محل سکونت و مدرسه را داشتهاند، ممکن است رفتارهایی مشابه علائم ADHD نشان دهند؛ از جمله بیتوجهی، تکانشگری، بیشفعالی و دشواری در تنظیم احساسات. با این حال، این رفتارها اغلب بازتاب سیستم عصبی در حالت آمادهباش دائمی هستند که در نتیجه تجربه آسیبزای حلنشده شکل گرفتهاند.
متخصصان تأکید میکنند که تفاوت بنیادین میان ADHD و واکنشهای ناشی از آسیب روانی در ماهیت علت نهفته است. ADHD یک اختلال عصبی-رشدی است که معمولاً در سنین پایین ظاهر شده و در محیطهای مختلف ادامه مییابد، در حالی که آسیب روانی مغز را به گونهای برنامهریزی میکند که تمرکز کودک از یادگیری یا توجه، به نظارت بر خطر و دستیابی به احساس امنیت معطوف شود.
کودکی که تحت تأثیر تروما قرار گرفته، کمبود توجه ندارد؛ بلکه توجه خود را به سؤال درونی «آیا من در امان هستم؟» معطوف میکند. این وضعیت باعث میشود کودک در مدرسه نتواند تمرکز کند یا از دستورالعملها پیروی نماید.
برای تشخیص دقیق بین ADHD و واکنشهای ناشی از آسیب روانی، پزشکان به چهار نکته کلیدی توصیه میکنند:
زمان شروع علائم: علائم ADHD معمولاً قبل از ۱۲ سالگی ظاهر میشوند، در حالی که علائم ناشی از تروما اغلب با یک رویداد استرسزا یا ناگهانی مرتبط هستند.
تغییر رفتار با توجه به محیط: علائم ناشی از تروما در شرایط استرس تشدید و با احساس امنیت کاهش مییابند، در حالی که علائم ADHD ثابت باقی میمانند.
نشانههای هوشیاری بیش از حد یا گسستگی ذهنی: اینها شاخصهای قوی تجربه آسیب روانی هستند.
سابقه خانوادگی اختلال: وجود سابقه خانوادگی ADHD یا سایر اختلالات عصبی-رشدی ممکن است نشاندهنده ترکیبی از این دو شرایط باشد.
متخصصان هشدار میدهند که تجویز داروهای محرک به کودکانی که از آسیبهای روانی درماننشده رنج میبرند، ممکن است استرس و اضطراب آنها را افزایش دهد، خوابشان را مختل کند و روند بهبود را با مشکل مواجه سازد. در این زمینه، آنها توصیه میکنند: «ابتدا ایمنی کودک را تأمین کنید و سپس نیاز به دارو را ارزیابی نمایید.»
کارشناسان با تأکید بر لزوم تغییر زاویه دید نسبت به رفتارهای کودکان خاطرنشان میکنند که بسیاری از این رفتارها ممکن است واکنشهای بقا باشند و نه اختلال عصبی. آنها نتیجهگیری میکنند: «قبل از تشخیص ADHD، ابتدا احتمال تجربه آسیبهای روانی را بررسی کنید.»
