تأثیر کربوهیدرات بر بدن: از مه مغزی تا افزایش وزن برگشتی
تأثیر کربوهیدرات بر بدن: از مه مغزی تا افزایش وزن برگشتی
رژیم غذایی نقش اساسی در فرآیند کاهش وزن دارد و افراد را ملزم می‌کند تا با دقت به محتوای غذای مصرفی خود توجه کنند. با این حال، بسیاری از افراد به اشتباه اقدام به حذف کامل برخی گروه‌های غذایی، از جمله کربوهیدرات‌ها، می‌نمایند.
در واقع، کربوهیدرات‌ها اغلب نخستین گروهی هستند که از برنامه غذایی حذف می‌شوند و جای خود را به پروتئین می‌دهند. اما باید توجه داشت که کربوهیدرات‌ها نیز همانند پروتئین، از مواد مغذی ضروری برای بدن محسوب می‌شوند؛ چرا که این ترکیبات به‌عنوان منبع اصلی تأمین انرژی بدن عمل می‌کنند. حذف کامل کربوهیدرات‌ها می‌تواند عوارض ناخواسته‌ای را برای سلامت افراد به همراه داشته باشد.
نظر کارشناس تغذیه درباره حذف کربوهیدرات‌ها
پوجا اودشی، مشاور تغذیه ورزشی، در گفت‌وگو با HT Lifestyle به این موضوع اشاره می‌کند که بسیاری از رژیم‌های زودبازده و پرطرفدار برای کاهش وزن، بر حذف کربوهیدرات‌ها تمرکز دارند. از آنجا که کربوهیدرات‌ها معمولاً با افزایش وزن و بالا رفتن سطح قند خون مرتبط دانسته می‌شوند، بسیاری از افراد آن‌ها را از رژیم خود حذف می‌کنند. وی تأکید می‌کند که اگرچه این روش ممکن است در کوتاه‌مدت نتایج قابل‌توجهی داشته باشد، اما در بلندمدت می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامت فرد به دنبال داشته باشد.
پنج عارضه مهم ناشی از حذف کربوهیدرات‌ها
۱. کاهش انرژی و اختلال در عملکرد مغز (مه مغزی)
کربوهیدرات‌ها به‌ویژه برای مغز، منبع اصلی انرژی محسوب می‌شوند. در صورت کمبود گلوکز، افراد ممکن است با علائمی مانند خستگی ذهنی، کاهش تمرکز، تحریک‌پذیری و بی‌حالی مواجه شوند. هرچند بدن پس از مدتی می‌تواند با استفاده از کتون‌های حاصل از سوخت‌وساز چربی‌ها سازگار شود، اما این سازگاری برای همه افراد به‌صورت یکسان رخ نمی‌دهد و در درازمدت نیز پایدار نخواهد بود.
۲. اختلال در عملکرد دستگاه گوارش
غلات کامل، حبوبات، میوه‌ها و سبزیجات حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده و فیبر هستند که برای حفظ سلامت روده ضروری می‌باشند. این مواد غذایی با تقویت باکتری‌های مفید روده، بهبود حرکات دودی روده و کاهش التهاب، به سلامت گوارش کمک می‌کنند. محدودیت طولانی‌مدت کربوهیدرات‌ها و کمبود فیبر می‌تواند منجر به یبوست و اختلال در میکروبیوم روده شود.
۳. کمبود مواد مغذی ضروری
حذف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات‌های سالم، بدن را از دریافت ویتامین‌های گروه B، منیزیم، آهن و آنتی‌اکسیدان‌ها محروم می‌کند. این کمبود به‌ویژه برای زنان، سالمندان و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن خطرناک است و می‌تواند بر سیستم ایمنی، تعادل هورمونی و سلامت عمومی تأثیر منفی بگذارد.
۴. بازگشت وزن کاهش‌یافته
رژیم‌های بسیار کم‌کربوهیدرات در ابتدا ممکن است باعث کاهش سریع وزن شوند، اما بخش عمده این کاهش ناشی از دفع آب و تحلیل ذخایر گلیکوژن بدن است. با این حال، محدودیت شدید کربوهیدرات‌ها در نهایت می‌تواند موجب افزایش هوس غذایی، پرخوری و کاهش سرعت متابولیسم شود. در نتیجه، پس از بازگشت به مصرف کربوهیدرات‌ها، احتمال افزایش مجدد وزن وجود دارد.
۵. تأثیر منفی بر سلامت قلب و خلق‌وخو
جایگزینی کربوهیدرات‌های سالم (مانند میوه‌ها و غلات کامل) با چربی‌های اشباع یا پروتئین‌های سنگین می‌تواند سطح کلسترول خون را افزایش دهد. از سوی دیگر، کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها بر سطح سروتونین (هورمون مرتبط با احساس شادی) تأثیر گذاشته و در برخی افراد منجر به نوسانات خلقی یا حتی بروز علائم افسردگی می‌شود.
اگرچه کاهش مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده و قندهای ساده برای سلامت مفید است، اما حذف کامل کربوهیدرات‌های سالم از رژیم غذایی می‌تواند عوارض جدی برای بدن داشته باشد. یک برنامه غذایی متعادل که شامل مقادیر مناسب کربوهیدرات‌های پیچیده باشد، برای حفظ سلامت عمومی و پیشگیری از اختلالات متابولیک ضروری است.
