نوآفرین صندوق پژوهش و فناوری کشور در حوزه‌ی فناوری اطلاعات و ارتباطات
این صندوق‌ها می‌توانند برای اینکه عرضه و تقاضای فناوری به‌راحتی صورت پذیرد، در نقش یک ضامن معتبر ظاهر شده و علاوه بر تضمین جبران خسارت‌های احتمالی، دغدغه فروشنده و خریدار محصول را از طریق تضمینی که انجام می‌دهند، رفع نمایند.
در صورتی که تأمین مالی از طریق سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر به شیوه علمی صورت پذیرد، می‌تواند برای هر دو طرف به فرصتی سودآور تبدیل گردد و سایر استان‌ها و مراکز علمی نیز می‌توانند با استفاده از تجارب صندوق پژوهش و فناوری در این رابطه گام مؤثر در جهت حمایت از صاحبان ایده بردارند. از این رو قصد داریم با صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین که بزرگ‌ترین صندوق پژوهش و فناوری کشور در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است بیشتر آشنا شویم.
صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین با مجوز کارگروه صندوق‌های پژوهش و فناوری از نیمه سال ۱۳۹۹ به‌طور رسمی در رویداد یلدای کارآفرینان استارتاپی با سرمایه ۱۰۰۰میلیارد ریالی رونمایی و به اهالی زیست‌بوم نوآوری ایران معرفی شد و از آن پس فعالیت خود را آغاز کرده است. جناب آقای دکتر کمیل شاعری، رئیس هیأت‌مدیره صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین در مورد سهام‌داران صندوق پژوهش و فناوری غیر‌دولتی نوآفرین می‌گویند: «سهام‌داران این صندوق را سازمان فناوری اطلاعات ایران، شرکت ارتباطات زیرساخت، شرکت مهندسی صنایع یاس ارغوانی (زیرمجموعه بانک ملت)، شرکای سرمایه‌گذاری ویستا (زیرمجموعه ایرانسل) و توسعه کارآفرینی بهمن، تشکیل می‌دهند که براساس تصمیم سهام‌داران، صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین در زمینه سرمایه‌گذاری جسورانه فعالیت می‌کند.»
در واقع سرمایه‌گذاری جسورانه (VC) نوعی سرمایه خصوصی و روشی از تأمین مالی است که در آن، سرمایه‌گذاران به شرکت‌های نوپا و کسب‌وکارهای کوچکی که تصور می‌شود پتانسیل رشد بلندمدت دارند منابع اختصاص می‌دهند، البته این منابع همیشه شکل پولی ندارد و می‌تواند در قالب تخصص فنی یا مدیریتی نیز ارائه شود.
صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین به عنوان کارگزار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، می‌تواند در زمینه اعطای تسهیلات وجوه اداره شده نیز فعالیت کند. از حوزه‌های مورد علاقه صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین می‌توان به اینترنت اشیا، گردشگری، فین‌تک، سلامت دیجیتال، بازی، تجارت الکترونیک، هوش مصنوعی، آموزش، لجستیک، واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و… نام برد.
صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین تا پایان آبان ۱۴۰۰، ۱۸۹ طرح را به صورت رسمی دریافت کرده است، که ۱2۶ طرح توانستند به مرحله غربالگری برسند و ۵۸ طرح با موفقیت از این مرحله عبور کرده‌اند، و پس از ارزیابی کمیته سرمایه‌گذاری ۳۶ طرح به مرحله فنی و ارزش‌گذاری راه‌یافته‌اند. در مرحله نهایی و معرفی به هیئت مدیره، ۱۰ طرح توانسته‌اند به مرحله انعقاد قرارداد و سرمایه‌گذاری برسند. این در صورتی است که تمامی این فرایند‌ها برای همه تیم‌های درخواست‌دهنده به صورت یکسان اعمال می‌شود.
این ۱۰ طرح را امروز با نام‌های زیر می‌شناسیم:
باینو: باینو یک فروشگاه هوشمند است. در این فروشگاه با یک کارت ویژه باز شده و و تمامی مراحل خرید در و محاسبه در آن به‌صورت اتوماتیک انجام می‌شود. باینو محدودیت‌های سایر ماشین‌های فروش خودکار را نداشته و تجربه‌ی ویژه‌ای از خرید را به مشتریان سازمانی خود عرضه می‌کند.
ازکتاب: ازکتاب یک پلتفرم جامع برای جستجو و انتخاب، مبادله و خرید کتاب است در واقع مجموعه‌ای از ابزارهای نوآورانه آنلاین در راستای کاربردی‌سازی اطلاعات موثق کتاب برای مخاطبان، خوانندگان، ناشران و تمامی ذی‌نفعان اکوسیستم کتاب است.
سایکلاپس: سایکلاپس با طراحی محصولی نوین براساس تکنولوژی واقعیت مجازی، هوش مصنوعی و با استفاده از شیوه‌های بازی درمانی، روند درمان تنبلی چشم را آسان‌تر و جذاب‌تر کرده است. این روش‌ها به دلیل تکیه بر بازی‌ها و انیمیشن‌ها باعث ایجاد شور و اشتیاق بیشتر در کودکان برای تکمیل درمان خود شده است. سایکلاپس امکان تهیه گزارش دوره‌ای از روند بهبود بیماری کودک برای پزشک معالج و خانواده را فراهم آورده است، این راه حل باعث کاهش زمان معاینه و تسهیل فرایند درمان بیمار برای پزشک نیز می‌شود.
فرادید: این استارتاپ با استفاده از تکنولوژی هوش مصنوعی با بهره‌گیری از سیاست‌های پیش‌گیرانه، سعی در پیش‌گیری از رخداد حوادث در صنایع نفت و گاز دارد.
۱۰۰ استارتاپ: برنامه پیوسته سرمایه‌گذاری و شتابدهی غیرمتمرکز است که هر سال روی ۱۰۰ استارتاپ مرحله‌ي بذری تا ۲۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری می‌کند. این نهاد با همکاری شبکه‌ای از راهبران نام‌آشنای زیست‌بوم کارآفرینی، شتاب‌دهنده‌های همکار و نهادهای خصوصی و دولتی تلاش می‌کند فرایند شتاب‌گیری این استارتاپ‌ها را پیگیری و تسهیل کند. «۱۰۰ استارتاپ» تلاش می‌کند علاوه بر کمک به‌تازگی و پویایی زیست‌بوم کارآفرینی نوآورانه، فرصت‌های بهتری برای استارتاپ‌هایی با راه‌حل‌های فناورانه و محصول‌محور فراهم کند.
امداد کشاورز: که به جرات می‌توان گفت یکی از جذاب‌ترین طرح‌های مورد حمایت قرار گرفته از طرف صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین است. امداد کشاورز می‌کوشد با توسعه کشاورزی دانش‌محور و به کمک فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی خدمات مشاوره، آموزش آنلاین و فروش آنلاین، خدمات مناسبی به مخاطبان خود ارائه دهد.
مدریک: شرکت دانش بنیان بازی گستران دریک (مدریک) در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین ناشران و توسعه‌دهندگان صنعت گیم ایران است که بیش از ۱۵ بازی توسعه‌یافته و ۵۰ بازی منتشر شده در سوابق خود دارد. از بازی‌های معروف این شرکت می‌توان به بازی خروس جنگی، صفر تا صد، شهرزاد، گل مراد، شهر بختک‌ها و فوتکاردیا اشاره نمود.
سنجاق: سنجاق با تلاش برای شکل دادن به یک بازار آنلاین برای خدمات و با تأکید بر دانش فنی و بهینه‌سازی فرایند انتخاب متخصصان خدمات متنوع کار خود را در روزهای پایانی بهار سال ۱۳۹۶ آغازکرده‌است. هدف سنجاق پیش از هر چیز بسترسازی مناسب برای ارائه قیمت‌های رقابتی، ایجاد فضای مساعد برای مقایسه و انتخاب آگاهانه و همچنین ایجاد دو ارزش امنیت و اعتماد بیشتر برای مشتریان است.
دیدار: سامانه مدیریت مشتریان (CRM) دیدار به کسب و کارهای کوچک و متوسط کمک می‌کند که با بهبود کیفیت، پیگیری و ارتباط با مشتری علاوه بر افزایش ضریب تبدیل مشتری بالقوه به مشتری بالفعل، فروش مجدد و رضایت مشتریان خود را افزایش داده و با استفاده از گزارش‌های دیدار، هزینه‌کرد تبلیغات و کارایی کارمندان و محصولاتشان را بهبود دهند. دیدار به‌طور کلی ابزاری برای جذب و ارتباط با مشتری است.
همراه مکانیک: شرکت همراه مکانیک به عنوان پایه‌گذار روش نوین خرید و فروش خودرو، در سال ۱۳۹۲ و با شعار «مطمئن بخرید، آسان بفروشید» فعالیت خود را آغاز کرد. این مجموعه با ارائه خدماتی مانند خرید خودرو کارشناسی شده، فروش خودرو سفارشی، کارشناسی خودرو در محل و قیمت‌گذاری دقیق خودرو سعی در ایجاد محیطی امن و بدون دغدغه برای معاملات خودرو دارد. ابزار قیمت خودرو همراه مکانیک به مرجعی برای تعیین قیمت خودرو دست دوم در همه مدل‌های موجود در ایران تبدیل شده است. همچنین نمایشگاه خودرو همراه مکانیک اولین نمایشگاه آنلاین خودرو است که تمامی خودروهای موجود در آن کارشناسی‌شده هستند.
آقای دکتر شاعری در خصوص استارتاپ‌ها می‌گوید: «به‌طور میانگین، سرمایه درخواستی استارتاپ‌ها برای حداقل ۹ ماه و حداکثر ۱۸ ماه است. براساس آمار، بیش از ۸۰ درصد متقاضیان رقمی بیش از ۱۰ میلیارد ریال سرمایه نقدی از نوآفرین مطالبه کرده‌اند.»
اما روند ارزش‌گذاری یک استارتاپ بسیار پر چالش و پیچیده است. از یک طرف استارتاپ‌ها نگاهی مثبت به کسب‌وکار خود داشته و شانس موفقیت خود را بالا می‌بینند، از طرفی سرمایه‌گذاران با دیدی واقعبینانه به موضوع نگاه می‌کنند و تمامی ریسک‌های مالی را نیز در محاسبات مربوطه لحاظ می‌کنند. اما صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین توانسته با تجربیات که در این حوزه دارد، ارزش‌گذاری منصفانه‌ای روی استارتاپ‌ها داشته باشد.
از نظر آقای دکتر شاعری فعالیت صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین به گواه فعالان زیست‌بوم کارآفرینی کشور، در مدت زمان کوتاه از شروع به کار صندوق بسیار تأثیرگذار بوده است، اما برای رسیدن به اهداف اولیه مورد نظر سهام‌داران راهی طولانی در پیش است که نیازمند استمرار حمایت این نهادها خواهد بود. نوآفرین در نظر دارد فعالیت خود را در ۳ بخش ادامه دهد:
- سرمایه‌گذاری مستقیم و هم‌سرمایه‌گذاری با سایر فعالان اکوسیستم
- ارائه خدمات مشاوره مالی و ارزش‌گذاری به کسب‌وکارها
- مشارکت در تأسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه بورسی
صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین می‌کوشد تا با برقراری ارتباط هرچه بیشتر و بهتر با فعالان اکوسیستم کارآفرینی کشور و همچنین با تکیه بر تجربه، دانش و سهام‌دارن خود، نقش بیشتری در حوزه سرمایه‌گذاری جسورانه و حمایت از کسب و کارهای نوپا ایفا کند.
