آیا می‌توان روند سفید شدن موها را معکوس کرد؟
آیا می‌توان روند سفید شدن موها را معکوس کرد؟
سفید شدن موها در حالی که یکی از نشانه‌های پا به سن گذاشتن محسوب می‌شود، برای برخی در سال‌های جوانی اتفاق می‌افتد و بسیاری نیز همواره در حال رنگ کردن مو یا جستجوی روشی برای بازگرداندن رنگ به موها هستند. در این بین بازار تبلیغات برای بازگرداندن رنگ به موی سفید شده هم داغ است. اما پرسش این است که آیا از نظر علمی امکان معکوس کردن روند سفید شدن موها وجود دارد؟
با وجود آنکه نتایج مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ نشان داد معکوس کردن روند سفید شدن موها در موارد خاص و برای کوتاهمدت امکان‌پذیر است، پاسخ قاطع متخصصان پوست و مو این است که خیر یا دست‌کم، نه برای همیشه.
مارتین پیکارد، دانشیار پزشکی رفتاری در مرکز پیری رابرت ان. باتلر کلمبیا در نیویورک، به لایوساینس می‌گوید: «پیکان زمان تنها یک جهت دارد و به یک سمت است. موها هم رنگ خود را به دلیلی از دست می‌دهند که به نظر نمی‌رسد برگشت‌پذیر باشد.»
پیکارد یکی از نویسندگان همکار مطالعه سال ۲۰۲۱ بود که در مجله ئی‌لایف (eLife) منتشر شد و به بررسی نقش استرس در پیشرفت و معکوس شدن کوتاهمدت روند خاکستری شدن موها در افراد با رده‌های سنی مختلف پرداخت.
محققان در آن مطالعه، افرادی را بررسی کردند که رشته‌های موی تیره در دو طرف سر و موی خاکستری در وسط داشتند و دریافتند دوره‌های کاهش استرس با معکوس شدن موقت روند خاکستری شدن موها مرتبط است. در مورد یکی از شرکت‌کنندگان، رفتن به تعطیلات دوهفته‌ای با بازگشت رنگ به موهایش ارتباط داشت.
با این حال، برخلاف داستان مشهور ماری آنتوانت، ملکه سابق فرانسه در زمان انقلاب در این کشور، که گفته می‌شود موهایش قبل از اعدام یک‌شبه سفید شد، مهم است به یاد داشته باشید که از سر گذراندن یک یا چند روز استرس‌زا نمی‌تواند رنگ موی شما را عوض کند. حتی دکتر آنتونلا توستی، استاد پوست و جراحی پوست دانشگاه میامی در فلوریدا، تاکید می‌کند که عوامل محیطی از عوامل استرس‌زا مهم‌ترند.
دکتر توستی گفت: «استرس اکسیداتیو مانند سیگار کشیدن یا آلودگی هوا چیزی است که قطعا خطر خاکستری شدن موها را افزایش می‌دهد.» او افزود که هنوز در حال بررسی این موضوع است که آیا گنجاندن آنتی‌اکسیدان‌ها در رژیم غذایی روزانه، یعنی مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان مانند زغال‌اخته یا گردو، مشخصا می‌تواند روند خاکستری شدن موها را کاهش دهد.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد که یک رژیم غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان می‌تواند از طریق کاهش آسیب‌های سلولی و دی‌ان‌ای ناشی از مولکول‌های ناپایدار به نام رادیکال‌های آزاد، آثار پیری را کاهش دهد.
رادیکال‌های آزاد هم می‌توانند به طور طبیعی در بدن ایجاد شوند و هم می‌توانند ناشی از عوامل خارجی مانند سیگار کشیدن، مواجهه با اشعه ماوراء بنفش (یووی) و آلودگی هوا باشند.
دکتر جوشا زاینشتر، متخصص پوست در بیمارستان مونت سینای نیویورک، هم در ایمیلی به لایوساینس نوشت: «متاسفانه کاهش استرس‌های شخصی و محیطی نمی‌تواند به طور کامل از سفید شدن موها جلوگیری می‌کند. روند سفید شدن موها در بیش از نیمی از افراد، از ۵۰ سالگی آغاز می‌شود و برای کسانی که سابقه ژنتیکی سفید شدن زودهنگام مو دارند، ژنتیک نقشی اثرگذارتر از مدیریت استرس ایفا کند.»
زایشنر افزود: «من هرگز ندیده‌‌ام موهای سفید به حالت طبیعی و رنگ قبلی برگردند و این از دائمی بودن تغییر در فولیکول موها خبر می‌دهد.»
البته این به معنی دست کشیدن محققان از تحقیق و بررسی در این حوزه نیست. یک مسیر احتمالی برای پیشرفت در این زمینه در مورد آنچه برای ملانوسیت‌ها‌‌ــ سلول‌های تولیدکننده ملانین در مو که مسئول رنگ‌اند‌ــ در موهای خاکستری اتفاق می‌افتد، نهفته است.
پیش از این، دانشمندان معتقد بودند که ملانوسیت‌ها با افزایش سن از بین می‌روند اما یافته‌های یک مطالعه روی موش‌ها که سال ۲۰۲۳ در مجله طبیعت (Nature) منتشر شد، نشان داد که در روند سفید شدن موها، ممکن است تنها حرکت ملانوسیت‌ها به سمت طول رشته مو متوقف شود و آن‌ها در ریشه فولیکول مو باقی بمانند.
به گفته دکتر توستی، احتمال دارد بتوان از طریق درمان‌های پزشکی این ملانوسیت‌ها را دوباره فعال کرد تا موها تیره شوند. با این حال، در حال حاضر هیچ روندی وجود ندارد که بتواند این کار را انجام دهد.
دکتر زایشنر هم به درمان استرس اکسیداتیو به‌عنوان مسیری دیگر اشاره می‌کند که می‌تواند از طریق افزایش آنزیم‌های مقابله‌کننده با رادیکال‌های آزاد در پوست سر و از طریق استفاده موضعی از آنتی‌اکسیدان‌ها محقق شود. با این حال او تاکید می‌کند که در حال حاضر برای کاهش موهای خاکستری تنها یک درمان غیرپزشکی وجود دارد و آن هم مراجعه به آرایشگاه برای رنگ کردن موها است.
