آیا می‌توانیم روند پیری مغز را تغییر دهیم؟
آیا می‌توانیم روند پیری مغز را تغییر دهیم؟
سرویس جهانی خبر بی‌بی‌سی در گزارشی به پاسخ این پرسش می‌پردازد. یکی از گزارشگران این خبرگزاری به نام لارا لوینگتون به دیدار ماریکه، زن ۷۶ ساله هلندی، و همسرش در لوما لیندا، واقع‌در شرق لس‌آنجلس، رفت. لوما لیندا یکی از چند منطقه مهم جهان است که ساکنان آن در مقایسه با دیگر مناطق جهان، عمر طولانی‌تری دارند. این مناطق به «مناطق آبی» معروف‌اند.
ساکنان این منطقه الکل و کافئین مصرف نمی‌کنند، از رژیم گیاه‌خواری و گیاه‌خواری مطلق پیروی می‌کنند و از تکالیف مذهبی‌شان است که از بدنشان به بهترین شکل ممکن مراقبت کنند. دکتر گری فریزر، از دانشگاه لوما لیندا، می‌گوید که نه‌تنها طول عمر این افراد بیشتر است، بلکه سلامتی‌شان بیشتر می‌پاید، به این معنا که مدت زمانی که در سلامت کامل سپری می‌کنند، در زنان این منطقه چهار تا پنج سال بیشتر و در مردان هفت سال بیشتر از زنان و مردان سایر مناطق است.
هیچ راز پیچیده و عجیبی درمورد لوما لیندا وجود ندارد. ساکنان این منطقه صرفا زندگی واقعا سالمی دارند، ذهنشان فعال است و برای مذهبشان ارزش و اعتبار قائل‌اند. همچنین سخنرانی درمورد زندگی سالم، گردهمایی برای موسیقی و کلاس‌های ورزشی در آنجا پیوسته برگزار می‌شود. به گفته یکی از ساکنان این منطقه که در کنار ۱۱۲ نفر دیگر در خانه سالمندان زندگی میکند، اجتماعی‌شدن برای مغز بسیار ضروری است و مغز بدون این‌ها کوچک می‌شود و از بین می‌رود. علم هم مدت‌ها است که مزیت‌های تعاملات اجتماعی و دوری از انزوا را تایید کرده است.
اما در حال حاضر، به مدد پیشرفت‌های علمی، می‌توان دریافت که مغز چه کسی سریع‌تر از روال طبیعی‌اش پیر می‌شود، بر همین اساس با پیگیری آن می‌توان در آینده درمان پیشگیرانه مناسب‌تری ارائه کرد.
آندری ایریمیا، دانشیار پیری‌شناسی و زیست‌شناسی محاسباتی در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، از مدل‌های رایانه‌ای که نحوه پیری مغز را ارزیابی و زوال آن را پیش‌بینی می‌کنند خبر داد. در این گزارش آمده است که او این مدل‌ها را با استفاده از اسکن‌های ام‌آر‌آی و داده‌های ۱۵هزار مغز و قدرت هوش مصنوعی برای درک مسیر دو مغز که روند پیری سالمی دارند و همچنین مغزهایی که در آن‌ها فرایند بیماری مانند زوال عقل وجود دارد، ساخته است. او با اشاره به دشواری بررسی این الگوها برای انسان، گفت که هوش مصنوعی می‌تواند این داده‌ها را تجزیه‌وتحلیل کند و بر همین اساس سن مغز را تخمین بزند. شرکت‌‌های خصوصی هم به تجاری‌سازی این فناوری روی آورده‌اند.
افزایش امید به زندگی در ۲۰۰ سال اخیر، افزایش ابتلا به بیماری‌‌های کهنسالی، ازجمله زوال عقل، را به همراه داشته است. پروفسور ایریمیا می‌گوید که محققان به دنبال راهی برای به‌عقب‌‌انداختن بیماری زوال عقل‌‌اند. دانشمندان، پزشکان و حتی همین مناطق آبی از اهمیت سبک زندگی خبر می‌دهند. رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی و همچنین داشتن ذهن شاد و فعال، در پیری مغز نقش حیاتی دارند.
متیو واکر، استاد علوم اعصاب و روان‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیا و نویسنده کتاب پرفروش «چرا می‌خوابیم»، به عامل مهم خواب نیز اشاره میکند. او تاکید میکند که «خواب تنها راه موثری است که برای سلامت مغز و بدن می‌توان هر روز انجام داد». او می‌گوید: «تمامی عملکردهای ذهنی با خواب به شکل شگفت‌آوری بهبود می‌یابند و زمانی که به اندازه کافی نمی‌خوابید، آشکارا دچار اختلال می‌شوند.» او با اشاره به پاکسازی مغز در طول خواب می‌گوید که پروتئین‌های بتا آمیلوئید و تاو، دو «عامل اصلی زوال عقل»، در این روند پاکسازی از میان می‌روند. به گفته او، ردیابی تغییرات الگوی خواب، که عموما از ۳۰ سالگی آغاز می‌شوند، می‌تواند روش مناسبی برای پیشگیری از زوال عقل در آینده باشد.
یکی دیگر از عواملی که زمینه ابتلا به زوال عقل را فراهم میکند، افسردگی است. بر همین اساس درمان این اختلال روانی و پیگیری آن بسیار اهمیت دارد. البته محققان در زمینه روند پیری مغز و چگونگی کند کردن این روند همچنان مشغول تحقیق و بررسی‌اند و امیدوارند با کمک فناوری‌های جدید مرزهای جدیدی در این حوزه بر روی انسان گشوده شود.
