هزینه پنهان شهرنشینی: چگونه کلان‌شهرها به سلامت روان آسیب می‌زنند؟
هزینه پنهان شهرنشینی: چگونه کلان‌شهرها به سلامت روان آسیب می‌زنند؟
در پاسخ به این پرسش که چرا ساکنان کلان‌شهرها بیش از گذشته با پدیده اضطراب و افسردگی دست‌به‌گریبان هستند، یک مطالعه علمی بین‌المللی پاسخ هشداردهنده‌ای ارائه کرده است: زندگی شهری مدرن با ساختار زیست‌شناختی انسان در تضاد است.
بر اساس این پژوهش، ریشه افزایش استرس مزمن در جامعه امروزی را باید در «عدم تطابق» میان زندگی مدرن و تکامل تدریجی بدن انسان جستجو کرد. یافته‌ها به وضوح نشان می‌دهند که سیستم عصبی و فیزیولوژی انسان برای زیست‌گاه‌های طبیعی تکامل یافته و کلان‌شهرهای پرسر و صدا و شلوغ، محیطی ناسازگار با این ساختار ذاتی محسوب می‌شوند.
این مطالعه تحلیلی که توسط پروفسور «کالین شاو» از دانشگاه زوریخ سوئیس و دکتر «دنیل لانگمن» از دانشگاه لافبورو بریتانیا انجام شده، با گردآوری گسترده‌ای از شواهد علمی اثبات می‌کند که سرعت تحولات تکنولوژیک و تغییرات محیطی در زندگی مدرن، هرگز با روند کند تکامل زیست‌شناختی انسان همگام نبوده است.
به گفته این پژوهشگران، زندگی روزمره در شهرهای بزرگ، ما را در معرض بی‌وقفه محرک‌های استرس‌زا قرار می‌دهد؛ از هجوم پیام‌های الکترونیکی و آلودگی صوتی پروژه‌های عمرانی گرفته تا فشار دائمی کاری. این الگو از استرس مداوم، پدیده‌ای است که در طول تاریخ تکامل انسان سابقه نداشته است.
پروفسور شاو در تبیین این یافته‌ها توضیح می‌دهد: «اجداد نخستین ما در مواجهه با تهدیدات، مانند رویارویی با حیوانات شکارچی، تنها از دو مکانیسم دفاعی ساده بهره می‌بردند: «مقابله» یا «گریز».»
اما بر اساس گزارش منتشرشده این تحقیق، هر یک از این واکنش‌ها همواره با دوره‌ای حیاتی از آرامش و بازیابی همراه بوده که در محیط پرهیاهوی شهری امروز، این فرصت اساسی برای بازیابی از بدن سلب شده و سیستم عصبی در حالت هشدار دائمی باقی می‌ماند.
بنا بر هشدار این محققان، تداوم این فشارهای روزمره می‌تواند به بروز طیف وسیعی از اختلالات منجر شود؛ از «زوال شناختی» و «بیماری‌های خودایمنی» گرفته تا «کاهش نرخ باروری». همچنین، تأثیرات منفی ناشی از سبک زندگی کم‌تحرک و آلودگی‌های محیطی بر آمادگی جسمانی جمعیت شهرنشین غیرقابل انکار است.
این مرور نظام‌مند علمی، علاوه بر این، ارتباط معناداری میان «مواجهه با ذرات میکروپلاستیک»، «قرارگیری در معرض نور مصنوعی» و «آلودگی صوتی شهری» با تشدید عوارض سلامت جسم و روان در سطوح مختلف را مورد تأکید قرار داده است.
این گزارش در پایان نتیجه‌گیری می‌کند: علیرغم پیشرفت‌های چشمگیر پزشکی و فناوری، انسان عصر حاضر در مقایسه با نیاکان خود، اضطراب و افسردگی بیشتری را تجربه می‌کند. شواهد به وضوح نشان می‌دهد که حتی گذراندن اوقاتی در طبیعت یا تماشای تصاویر آن، می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در ارتقای سلامت جسمی و روانی ایفا کند.
